လူအမြောက်အမြားသတ်ဖြတ်ခြင်းနှင့်
မိတ်ဆက်
လူအမြောက်အမြားသတ်ဖြတ်မှု အမှန်တရားအား ပုံဖျက်ခြင်းကို ရှာဖွေ ဖော်ထုတ်ခြင်းနှင့် တန်ပြန်ချေပခြင်း – အရှေ့တောင်အာရှ အတွက် နှင့် အရှေ့တောင်အာရှမှ သင်ခန်းစာ များ ကို – ပိုလန် နှင့် အရှေ့ဥရောပဒေသမှ လူအမြောက်အမြား သတ်ဖြတ်မှု အတွေ့အကြုံများမှ ပထမနှင့်၊ အရှေ့တောင်အာရှ ဒေသတွင်းနှင့် နိုင်ငံဆိုင်ရာ သမိုင်းများနှင့် အမွေအနှစ်များထံမှ ဒုတိယထုတ်နှုတ်ပြီး တင်ပြထားခြင်းဖြစ်သည်။ ယင်းတင်ပြမှုတွင် ကမ္ဘောဒီးယား၊ မြန်မာ နှင့် ထိုင်း နိုင်ငံတို့၏အကြောင်းအရာများကို အသားပေးထားသည်။
အရှေ့တောင်အာရှသည် ဥရောပအလယ်ပိုင်းနှင့် အရှေ့ပိုင်းတို့နှင့် ဒုတိယကမ္ဘာစစ်ဆိုင်ရာ တူညီသော ဘုံအတွေ့အကြုံရှိပြီး ဒေသတစ်ခုချင်းစီတို့သည်လည်း ၎င်းတို့၏ကိုယ်ပိုင် ထင်ရှားသည့်အတွေ့အကြုံများ ထပ်ရှိကြသည်။ လူအမြောက်အမြား သတ်ဖြတ်မှုကို ဥရောပ အလယ်ပိုင်းနှင့် အရှေ့ပိုင်း နေရာဒေသများတွင် အဓိကအားဖြင့် ကျူးလွန်ခဲ့ကြခြင်းဖြစ်ပြီး၊ ၎င်းဒေသတွင် နာဇီ ဂျာမနီ နှင့် ၎င်း၏ ပူးပေါင်းပါဝင်သူများသည် ၁၉၃၃ ခုနှစ်မှ ၁၉၄၅ ခုနှစ်အတွင်း ဂျူးလူမျိုးပေါင်း ခန့်မှန်းခြေ ၆ သန်းတို့ကို သေဆုံးခြင်းစခန်းများတွင် ဖြစ်စေ သို့မဟုတ် နေရာတွင် ပွဲချင်းပြီးသတ်ဖြတ်၍ဖြစ်စေ သုတ်သင်ရှင်းလင်းခဲ့ကြခြင်း ဖြစ်သည်။ ကွန်မြူနစ်ဝါဒနှင့် အကြွင်းမဲ့အာဏာရှင်စနစ် ကြုံတွေ့ခဲ့ရသည့် အရှေ့ဥရောပဒေသသည်လည်း ၎င်းတို့၏ ခက်ခဲသော အတိတ်ကာလဖြစ်ကြောင်း စဥ်လာများအကြောင်း စဥ်းစားဆင်ခြင် သုံးသပ်ရန် ဖိအားပေးခံခဲ့ရပြီး၊ ယင်းခက်ခဲသောအတိတ်ဖြစ်စဥ်များတွင် – လူအမြောက်အမြား သတ်ဖြတ်မှုဖြစ်စဥ်ကာလအတွင်း ၎င်းတို့ဒေသ၏ ကိုယ်ပိုင်နိုင်ငံများ – အချို့တို့သည် ပူးပေါင်းပါဝင်သူများ (ကျူးလွန်သူများ)၊ အချို့တို့က ဘေးနေသူများနှင့် အချို့တို့က ကူညီကယ်တင် ပြီး ထောက်ခံရပ်တည်သူများ ဖြစ်ခဲ့ – တို့၏ အခန်းကဏ္ဍများအကြောင်း အပါအဝင် ခက်ခဲသော ငြင်းခုံပြောဆိုမှုများတွင် ပါဝင်ရခြင်း ဖြစ်သည်။
ဒုတိယကမ္ဘာစစ်ကို အရှေ့တောင်အာရှမှ တွေ့ကြုံရမှုတွင် ဂျပန်တို့၏နယ်ချဲ့နေရာယူခြင်း အပြင် အခြားသော ပဋိပက္ခများနှင့် လူမျိုးတုံးသတ်ဖြတ်မှုဖြစ်စဥ်များ စသည်တို့ ပါဝင်သော်လည်း ဂျူးလူမျိုး အမြောက်အမြားအား သတ်ဖြတ်မှုဆိုင်ရာ အသိအမြင်နိုးကြားမှုမှာ နည်းပါးဆဲ ဖြစ်သည်။ ၎င်းသည် အမှန်တရားကို ပုံဖျက်ခြင်း (distortion) နှင့် အသေးအဖွဲကိစ္စဖြစ်အောင် ပြုလုပ်ခြင်း (trivialization) ပုံစံအမျိုးမျိုးတို့ ပေါက်ဖွားစေနိုင်သည့် မြေဆီလွှာအဖြစ် တွန်းအား ပေးနေသည်။ သမိုင်းကြောင်းဆိုင်ရာအထောက်အထားများကိုလျစ်လျူရှုခြင်း ၊ လူအမြောက်အမြား သတ်ဖြတ်မှုဆိုင်ရာ သမိုင်းကြောင်းအပေါ် အသိပညာဗဟုသုတမရှိခြင်း နှင့် ယင်း လူအမြောက်အမြားသတ်ဖြတ်မှု ဆိုင်ရာ အဘက်ဘက်မှ သင်ခန်းစာများကို ဥရောပမဟုတ်သည့် အခြားနောက်ခံအနေအထားတို့တွင် ကျင့်သုံးနိုင်မှုမရှိခြင်း စသည်တို့အပြင် လူအမြောက်အမြားသတ်ဖြတ်မှု အမှန်တရားကို ပုံဖျက်ခြင်းသည် လူထုနှင့်သတင်းမီဒီယာ နယ်ပယ်များတွင်လည်း သာဓကများစွာ ရှိသည်။ အရှေ့ဥရောပဒေသရှိ ငြင်းခုံမှုများအပေါ် အခြေခံသည့် လူအမြောက်အမြားသတ်ဖြတ်မှု အမှန်တရားကို ပုံဖျက်ခြင်း ( Holocaust distortion) ကို ကိုင်တွယ်ဖြေရှင်းရန်အတွက် အတွေ့အကြုံများ ဖလှယ်ခြင်းနှင့် ကိရိယာများနှင့် ငြင်းဆိုချက်များ ပံ့ပိုးပေးခြင်းအားဖြင့် ဤတင်ပြချက်သည် အရှေ့တောင်အာရှရှိ လူမျိုးတုံးသတ်ဖြတ်မှု အမွေအနှစ်များအား ကိုင်တွယ်ခြင်းအပေါ် အခရာကျသည့်အဆိုများဖြင့် ချဥ်းကပ်နိုင်အောင် တိုက်တွန်းရန် ရည်ရွယ်ပါသည်။
ကျွန်ုပ်တို့၏ ရည်မှန်းချက်မှာ လူအမြောက်အမြား သတ်ဖြတ်ခြင်း(Holocaust) နှင့် အခြားလူမျိုးတုံး သတ်ဖြတ်မှုများဆိုင်ရာ အမှန်တရားပုံဖျက်ခြင်း၊ အသေးအမွှားကိစ္စဖြစ်အောင် လုပ်ကြံဖန်တီးခြင်း နှင့် ငြင်းပယ်ခြင်းတို့ကို ပယ်ထုတ်ရန်၊ လူအမြောက်အမြား သတ်ဖြတ်မှု၏ ထင်ရှားမှုကို အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ အမွေအနှစ်တစ်ခုအဖြစ် မီးမောင်းထိုးပြရန်နှင့်၊ လူ့အခွင့်အရေးဆိုင်ရာ ခေတ်ပြိုင်ငြင်းခုံမှုများအတွက် ၎င်းအား မှီငြမ်းချက်တစ်ခုအဖြစ် ထားရှိရန် တို့ဖြစ်သည်။ လူမျိုးတုံးသတ်ဖြတ်မှု အပေါ် ငြင်းပယ်ခြင်း နှင့် အမှန်တရား ပုံဖျက်ခြင်းတို့သည် – လူနည်းစုများအား ခွဲခြားဆက်ဆံမှုများနှင့် အခြားအကြမ်းဖက်မှုများ ကျူးလွန်ခြင်းအပေါ် ဆင်ခြေပေးရန် အသုံးပြုလေ့ရှိသည့်၊ ထိခိုက်နစ်နာသူများအား လူသားမဆန်အောင် ပြုလုပ်သည့် အမုန်းတရားများနှင့် ယှဥ်တွဲနေသည့်ပုံစံအဖြစ် ကျွန်ုပ်တို့ ရှုမြင်ပါသည်။
ဤ ဒီဂျစ်တယ် ထုတ်ဖော်တင်ပြချက်တွင် NEVER AGAIN အသင်း၏ မှတ်တမ်းများမှ ထုတ်နှုတ်ထားသည့် ရေးသားချက်စာများအပြင်၊ အရှေ့တောင်အာရှရှိ ကျွန်ုပ်တို့၏ လုပ်ဖော်ကိုင်ဖက်များမှ စုစည်းထားသော၊ မျှဝေထားသောစာများ ပါဝင်ပါသည်။
ပြပွဲပံ့ပိုးသူ : Ven Lablu Barua (Wat Phrmarangsi ဗုဒ္ဓဘာသာ ဘုန်းကြီးကျောင်း ၊ ထိုင်း), Ronan Lee (Loughborough တက္ကသိုလ်၊ UK), Terry Manttan (ထိုင်း -မြန်မာ မီးရထားစင်တာ, ထိုင်း), Rafal Pankowski (NEVER AGAIN အဖွဲ့အစည်း ၊ ပိုလန်), Patporn (Aor) Phoothong (6 October Museum Project, ပြတိုက်စီမံကိန်း မှတ်တမ်းစု, ထိုင်း), Sammy Samuels (မြန်မာနိုင်ငံရှိ ဂျူးဘုရားကျောင်း), Sayana Ser (Peace Institute, ကမ္ဘောဒီးယား), Jean Sien Kin (တူအိုဆန် လူမျိုးတုန်း သတ်ဖြတ်မှုပြတိုက်၊ ကမ္ဘောဒီးယား), Natalia Sineaeva (NEVER AGAIN အဖွဲ့အစည်း ၊ ပိုလန်), Verita Sriratana (Chulalongkorn တက္ကသိုလ် ၊ ထိုင်း ), Thet Swe Win (Synergy, မြန်မာ), Barbara Thimm ((တူအိုဆန် လူမျိုးတုန်း သတ်ဖြတ်မှုပြတိုက်၊ ကမ္ဘောဒီးယား)
ဘာသာပြန်သူများ : Hay Mann Zu Zue, Khaing Khaing, နဲ့ Yaya (David) Aye Myat (ဗမာဘာသာ), Wirakarn Salmand (ထိုင်းဘာသာ), Sayana Ser (ခမာဘာသာ )
အင်္ဂလိပ်ဘာသာ တည်းဖြတ်သူ : Kevin McRobb (UK / ပိုလန်)
ဒီဇိုင်း : Dmitrii Arikov (Eco-Tiras, မောလ်ဒိုဗာ), Vitalii Boico (Eco-Tiras, မောလ်ဒိုဗာ)
ဒီဇိုင်း (PDF): Andrey Sergunkin (အထိမ်းအမှတ် ၊ ရုရှား/ပိုလန်)
လူအမြောက်အမြားသတ်ဖြတ်မှု ကို ငြင်းပယ်ခြင်း (Holocaust Denial)နှင့် အမှန်တရားကို ပုံဖျက်ခြင်း (Distortion) ဆိုသည်မှာ အဘယ်နည်း?
နိုင်ငံတကာ လူအမြောက်အမြား သတ်ဖြတ်မှု (Holocaust) အထိမ်းအမှတ် မဟာမိတ် (IHRA) ၏ အဖွဲ့ဝင် ၃၁ နိုင်ငံတို့သည် ၂၀၁၃ ခုနှစ်၊ အောက်တိုဘာလ ၁၀ ရက်နေ့ တိုရွန်တို (Toronto) ၌ ကျင်းပခဲ့သော IHRA၏ မျက်နှာစုံညီအစည်းအဝေးတွင် လူအမြောက်အမြား သတ်ဖြတ်မှုကို ငြင်းပယ်ခြင်း(Holocaust Denial) နှင့် အမှန်တရားကို ပုံဖျက်ခြင်း(Distortion) တို့ကို ဤနေရာတွင် ဖွင့်ဆိုသော အနက်အဓိပ္ပာယ်ကို အတည်ပြုခဲ့သည်။
ယင်း ဖွင့်ဆိုထားသော အနက်အဓိပ္ပာယ်ကို ဖွင့်ဆိုထားသောအနက်အဓိပ္ပာယ်ကို အလုပ်ဖြစ်သည့်ကိရိယာတစ်ခုအနေဖြင့် အသုံးပြုနိုင်အောင် IHRA ၏ အစိုးရကိုယ်စားလှယ်များ နှင့်ပူးပေါင်းကာ ဂျူးလူမျိုးများအပေါ် ခွဲခြားဆက်ဆံမှု သို့မဟုတ် မလိုမုန်းထားမှု (Antisemitism) နှင့် လူအမြောက်အမြား သတ်ဖြတ်မှုကို ငြင်းပယ်ခြင်း(Holocaust Denial) ဆိုင်ရာ ကော်မတီတွင် ပါဝင်သော IHRA ၏ ကျွမ်းကျင်ပညာရှင်များမှ တီထွင်ဆန်းသစ်ခဲ့သည်။
လူအမြောက်အမြားသတ်ဖြတ်မှုကို ငြင်းပယ်ခြင်း(Holocaust denial) နှင့် အမှန်တရားကို ပုံဖျက်ခြင်း( distortion) တို့ကို ဤနေရာတွင် ဖွင့်ဆိုသော အနက်အဓိပ္ပာယ်
လက်ရှိအနက်အဓိပ္ပာယ်သည် – လူအမြောက်အမြားသတ်ဖြတ်မှုအပေါ် ငြင်းပယ်ခြင်း (Holocaust denial) နှင့် အမှန်တရားကို ပုံဖျက်ခြင်း (distortion) ကို နိုင်ငံတွင်း နှင့် နိုင်ငံတကာတို့တွင် စိန်ခေါ်၊ ရှုတ်ချရမည်ဖြစ်ကာ တစ်ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာအဆင့်တွင် စိစစ်သုံးသပ်ရန် လိုအပ်ကြောင်း အသိအမြင်နိုးကြားမှုကို ဖော်ထုတ်ပြသသည်။ ဤမှသည် IHRA အနေဖြင့် အောက်ပါတရားဝင်အရ နှောင်ဖွဲ့မှုကင်းသော ဤနေရာတွင် ဖွင့်ဆိုသောအနက်အဓိပ္ပာယ်ကို အလုပ်ဖြစ်သည့်ကိရိယာတစ်ခုအနေဖြင့် လက်ခံပြဋ္ဌာန်းလိုက်သည်။
လူအမြောက်အမြားသတ်ဖြတ်မှုကို ငြင်းပယ်ခြင်း(Holocaust denial) သည် – လူအမြောက်အမြား သတ်ဖြတ်မှု (Holocaust) သို့မဟုတ် ရှိုး (Shoah) ဟု လူသိများကြသော – ဒုတိယကမ္ဘာစစ်အတွင်း နာဇီများ နှင့် ၎င်းတို့၏ ကြံရာပါများမှ ဂျူးလူမျိုးများကို ရှင်းလင်းသတ်ဖြတ်သုတ်သင်ခဲ့သည့် အတိုင်းအတာနှင့် စင်စစ်သမိုင်းကြောင်းအမှန် တို့ကို ငြင်းပယ်သည့် အကျယ်တဝင့် ရေးသားချက်နှင့် ဝါဒဖြန့်ချိမှု ဖြစ်သည်။ လူအမြောက်အမြားသတ်ဖြတ်မှုကို ငြင်းပယ်ခြင်း(Holocaust denial)ဆိုသည်မှာ အဆိုပါ Holocaust/Shoah တို့ ဖြစ်ပေါ်ခဲ့ခြင်းမရှိကြောင်း အဆိုပြုရန် ကြိုးပမ်းသည့် မည်သည့်အရာကိုမဆို အထူးရည်ညွှန်းခြင်း ဖြစ်သည်။
လူအမြောက်အမြား သတ်ဖြတ်မှုကို ငြင်းပယ်ခြင်း(Holocaust denial)တွင် – (ဓါတ်ငွေ့ခန်းများ၊အစုလိုက်အပြုံလိုက် ပစ်ခတ်ခြင်းများ၊ အစာငတ်ထားခြင်းနှင့် ညှဥ်းပမ်းနှိပ်စက်ခြင်း စသည့်) အဓိက ဖျက်ဆီးရေး ယန္တရားများအား အသုံးပြုခြင်းအပေါ် နှင့် ဂျူးလူထုအား ရည်ရွယ်ချက်ရှိရှိ လူမျိုးတုံးသတ်ဖြတ်မှုတို့အပေါ် လူထုအကြား ငြင်းဆိုခြင်း သို့မဟုတ် ယုံမှားသံသယအဖြစ် ပြောဆိုခြင်း စသည်တို့ ပါဝင်နိုင် သည်။
ပုံစံအမျိုးမျိုးရှိသည့် ‘လူအမြောက်အမြားသတ်ဖြတ်မှုကို ငြင်းပယ်ခြင်း (Holocaust denial)’ သည် ဂျူးလူမျိုးများအပေါ် ခွဲခြားဆက်ဆံမှု သို့မဟုတ် မလိုမုန်းထားမှု( Antisemitism) ကို ပြသထားသည့်ဖော်ပြချက်တစ်ခုသာ ဖြစ်သည်။ ဂျူးလူမျိုးများအား လူမျိုးတုံးသတ်ဖြတ်မှုကို ငြင်းပယ်ခြင်းသည် ဂျူးလူမျိုးများအား လူမျိုးတုံးသတ်ဖြတ်မှုတွင် အပြစ်မကင်းမှု သို့မဟုတ် တာဝန်ယူမှု အတွင်းမှ အမျိုးသားလူမှုရေးနှင့် ဂျူးလူမျိုးများအပေါ် ခွဲခြားဆက်ဆံမှု သို့မဟုတ် မလိုမုန်းထားမှု( Antisemitism) တို့ကို ပထုတ်ရန် ကြိုးပမ်းအားထုတ်မှုသာဖြစ်သည်။ လူအမြောက်အမြား သတ်ဖြတ်မှုကို ငြင်းပယ်ခြင်း ၏ ပုံစံများထဲတွင် – ဂျူးများအနေဖြင့် နိုင်ငံရေး သို့မဟုတ် ဘဏ္ဍာရေး အမြတ်ထုတ်ရန် ရှိူး (Shoah) ကို ပုံကြီးချဲ့သည့် သို့မဟုတ် ဖန်တီးသည့်အလားနှင့်၊ ရှိူး (Shoah) ဖြစ်စဥ် ကိုယ်၌က ဂျူးလူမျိုးများမှ ဇာတ်ဆင်ထားသည့် အကြံအစည်၏ ရလဒ်တစ်ခု အလား၊ ဂျူးလူမျိုးများကို အပြစ်တင်ခြင်း ပုံစံလည်း ပါဝင်သည်။ ယင်းသို့ ငြင်းပယ်ခြင်း၏ ရည်ရွယ်ချက်မှာ ဂျူးလူမျိုးများအပြစ်ခံယူထိုက်မှု နှင့် ဂျူးလူမျိုးများအပေါ် ခွဲခြားဆက်ဆံမှု သို့မဟုတ် မလိုမုန်းထားမှု( Antisemitism) တို့ကို တရားဝင်ထပ်ဖြစ်စေရန် ဖြစ်သည်။
လူအမြောက်အမြားသတ်ဖြတ်မှုကို ငြင်းပယ်ခြင်း (Holocaust denial)၏ ပန်းတိုင်များမှာ- ရှင်းရှင်းလင်းလင်း ဖော်ပြထားသည့် ဂျူးလူမျိုးများအပေါ် ခွဲခြားဆက်ဆံမှု သို့မဟုတ် မလိုမုန်းထားမှု( Antisemitism)တစ်ခု၏ ပြန်လည်ထူထောင်အသက်သွင်းရေးနှင့်၊ ငြင်းပယ်သည့် ဖြစ်စဥ်အမျိုးအစားတိုင်းတို့ မျက်မှောက်ဖြစ်လာရေးအတွက် သင့်တော်သော နိုင်ငံရေးအယူဝါဒများ နှင့် အခြေအနေရပ်များကို မြှင့်တင်ရန် – တို့ ဖြစ်လေ့ရှိသည်။
လူအမြောက်အမြားသတ်ဖြတ်မှု၏ အမှန်တရားအား ပုံဖျက်ခြင်းသည် အောက်ပါတို့ကို အပြန်အလှန် ရည်ညွှန်းသည်။
၁။ လူအမြောက်အမြား သတ်ဖြတ်မှုကြောင့် သို့မဟုတ် သတ်ဖြတ်မှုအတွင်း ပူးပေါင်းကြံစည်ခဲ့သူများ နှင့် နာဇီ ဂျာမနီ၏ မိတ်ဖက်များ စသည့် အဓိက ပါဝင်သောအစိတ်အပိုင်းများကြောင့် ထိခိုက်သက်ရောက်မှုများအတွက် ဆင်ခြေပေးရန် သို့မဟုတ် ထိခိုက်သက်ရောက်မှုများ နည်းပါးအောင် လျှော့ချရန် ရည်ရွယ်ချက်ရှိရှိ ကြိုးပမ်းလုပ်ဆောင်ချက်များ။
၂။ ယုံကြည်အားထားရသည့် အရင်းအမြစ်များမှ ဆိုသည်နှင့် ဆန့်ကျင်ပြီး၊ လူအမြောက်အမြားသတ်ဖြတ်မှုတွင် ထိခိုက်နစ်နာခံရသူများ စုစုပေါင်းအရေအတွက်ကို လျှော့ချရန်။
၃။ ဂျူးလူမျိုးများအား လူမျိုးတုံးသတ်ဖြတ်မှုကို ကိုယ်တိုင်ဖြစ်ပေါ်စေခဲ့သည့် ဂျူးလူမျိုးများကို အပြစ်တင်ရန် ကြိုးပမ်းမှုများ။
၄။ လူအမြောက်အမြားသတ်ဖြတ်မှုကို အပြုသဘောဆောင်သော သမိုင်းကြောင်းဆိုင်ရာ အဖြစ်အပျက်တစ်ရပ်အဖြစ် သတ်မှတ်သည့် ထုတ်ပြန်ရေးသား ဖော်ပြချက်များ။ ယင်းထုတ်ပြန်ဖော်ပြချက်များသည် လူအမြောက်အမြားသတ်ဖြတ်မှုကို ငြင်းပယ်ခြင်း(Holocaust denial) မဟုတ်သော်လည်း၊ ဂျူးလူမျိုးများအပေါ် ခွဲခြားဆက်ဆံမှု သို့မဟုတ် မလိုမုန်းထားမှု( Antisemitism) အသွင်နှင့် နီးကပ်စွာ ဆက်နွှယ်လျက်ရှိသည်။ ယင်းအဆိုများက လူအမြောက်အမြား သတ်ဖြတ်မှု (Holocaust)မှာ “ဂျူးလူမျိုးဆိုင်ရာမေးခွန်း၏ နောက်ဆုံးဖြေရှင်းနည်း” ၏ ပန်းတိုင်ကို ပြည့်မီရောက်ရှိရလောက်သည်အထိ မသွားခဲ့ကြောင်း ဖော်ပြနိုင်သည်။
၅။ အခြားနိုင်ငံများနှင့် တိုင်းရင်းသားအုပ်စုများအပေါ်တွင် အပြစ်ဖို့ခြင်းအားဖြင့် – နာဇီ၊ ဂျာမနီ တို့မှ ယန္တရားဆင်ပြီး လည်ပတ်စေခဲ့သော ချွေးသိပ်စခန်းများနှင့် အသေခံစခန်းများအား ထူထောင်ခဲ့မှုအတွက် ရှိရမည့်တာဝန်ခံမှုများကို မှေးမှိန်အောင် ကြိုးပမ်းမှုများ။
၁။ လူအမြောက်အမြားသတ်ဖြတ်မှုကို ငြင်းပယ်ခြင်း (Holocaust Denial) ဆိုသည်မှာ အဘယ်နည်း။
ငြင်းဆိုခြင်းသည် လူမျိုးတုံးသတ်ဖြတ်မှု၏ ဘုံအင်္ဂါရပ်တစ်ခုပင် ဖြစ်သည်။ ရာဇဝတ်မှုကျူးလွန်သူ များသည် ၎င်းတို့၏ရာဇဝတ်မှုများမှ အပြစ်ကင်းကြောင်း ဆေးကြောရန်အတွက် ၎င်းတို့၏ပြစ်မှုများကို ပထမဆုံး ငြင်းဆိုသူများ ဖြစ်လာလေ့ရှိကြသည်။
“လူမျိုးတုံးသတ်ဖြတ်မှု စောင့်ကြည့်ရေးအဖွဲ့”၏တည်ထောင်သူ Gregory H. Stanton ၏ လူမျိုးတုံးသတ်ဖြတ်မှု အဆင့်၁၀ဆင့်အကြောင်း ဖော်ပြချက်တွင် “ငြင်းဆိုခြင်း” လည်း ပါဝင်ခဲ့သည်။
“ငြင်းပယ်ခြင်းသည် လူမျိုးတုံးသတ်ဖြတ်မှု ဖြစ်စဥ်တစ်လျှောက်နှင့် ထပ်ချပ်မကွာ ကပ်ပါလာသည့် နောက်ဆုံးသောအဆင့် ဖြစ်သည်။ ငြင်းပယ်ခြင်းသည် နောက်ထပ် လူမျိုးတုံးသတ်ဖြတ်မှုများကို ဖြစ် ပေါ်စေနိုင်သည့် အထင်ရှားဆုံး သင်္ကေတဖြစ်သည်။ လူမျိုးတုံးသတ်ဖြတ်မှု ကျူးလွန်သူများသည် သင်္ချိုင်းများကို အစုလိုက်အပြုံလိုက် တူးဖော်ပြီး၊ အလောင်းများကို မီးရှို့ကာ သက်သေ အထောက်အထားများကို ဖုံးကွယ်ရန် နှင့် မျက်မြင်သက်သေများကို ခြိမ်းခြောက်ရန် ပြုလုပ်သည်။ ၎င်းတို့သည် ရာဇဝတ်မှုတစ်စုံတစ်ရာမျှ မကျူးလွန်ကြောင်းငြင်းဆိုပြီး အဖြစ်အပျက်များကို ထိခိုက်နစ်နာသူများအပေါ် အပြစ်ဖို့လေ့ရှိသည်။ ၎င်းတို့သည် ရာဇဝတ်မှုများစုံစမ်းစစ်ဆေးခြင်းကို ဟန့်တားပြီး၊ ဖိအားဖြင့် အာဏာဖယ်ရှားကာ ပြည်နှင်မခံရမချင်းအထိ ဆက်လက်ကြီးစိုးအုပ်ချုပ် လေ့ရှိသည်။ ၎င်းတို့သည် ၎င်းတို့ကို ဖမ်းဆီးပြီး တရားစီရင်ကြားနာရန် ခုံရုံး မဖွဲ့စည်းသရွေ့ Pol Pot သို့မဟုတ် Idi Amin တို့ ကဲ့သို့ ပြစ်ဒဏ်မှ ကင်းလွတ်ခွင့်ရနေကြသည်။” [1]
အလားတူပင် လူအစုလိုက်အပြုံလိုက်သတ်ဖြတ်မှုကို ငြင်းပယ်သည့် မူလဇစ်မြစ်များကို ကျူးလွန်သူ နာဇီ များတွင် တွေ့နိုင်သည်။ ၎င်းတို့သည် မီးရှို့သတ်ဖြတ်နေစဥ်ကာလအတွင်း၌ပင် ၎င်းတို့ကျူးလွန် သည့် ရာဇဝတ်မှုများ၏ သက်သေအထောက်အထားများကို ဆေးကြောဖယ်ရှားရန် ကြိုးပမ်းခဲ့ကြပြီး ဖြစ်သည်။ ဟစ်တလာမှ ဂျူးလူမျိုးများကို သတ်ဖြတ်ရန် စာဖြင့်ရေးသားထားသည့်အမိန့်မရှိပဲ ယင်း အစား ကျူးလွန်သူများသည် သတ်ဖြတ်မှုများကိုပြုလုပ်ရန် “Aussiedlung (ရွှေ့ပြောင်းခြင်း)”၊ “Abschiebung (နယ်နှင်ခြင်း)” နှင့် “Endloesung (နောက်ဆုံးဖြေရှင်းနည်း)” စသည့် ကုဒ်စာလုံးများနှင့် သွယ်ဝှိုက်သည့်အစားထိုးစကားလုံးများကို အသုံးပြုခဲ့ကြသည်။ နာဇီများသည် အရှေ့ဥရောပရှိ သိမ်းပိုက်ခြင်းခံထားရသော ဂျူးအားလုံးကို သုတ်သင်ရန် ရည်ရွယ်သည့် “Reinhard စစ်ဆင်ရေး” အောက်တွင် ပြုလုပ်ခဲ့သည့် အစုလိုက်အပြုံလိုက်သတ်ဖြတ်မှု အထောက်အထားများကို ဖျက်ဆီးပစ်ရန် ဇွန်လ၁၉၄၂ မှ ၁၉၄၄ နောက်ပိုင်းအထိ ယူနစ် ၁၀၀၅ ခေါ် လျှို့ဝှက်လှုပ်ရှားမှု
ကန်ပိန်းကို စီစဥ်လုပ်ဆောင်ခဲ့သည်။ ၎င်းတို့သည် သင်္ချိုင်းများကို အစုလိုက်အပြုံလိုက် မြေလှန်တူးဖော်ပြီး အလောင်းများကို မီးရှို့ခဲ့သည့်အပြင်၊ ၎င်းတို့မှအလွယ်တကူ ဖြိုချဖျက်စီးနိုင်အောင် ဆောက်လုပ်ထားသည့် သေဆုံးခြင်းစခန်းများကိုလည်း ဖျက်ဆီးခဲ့သည်။
ဒုတိယကမ္ဘာစစ်အပြီးမကြာမီတွင် လူအမြောက်အမြားသတ်ဖြတ်မှုကို ငြင်းပယ်ခြင်း (Holocaust denial) သည် – အထူးသဖြင့် ယခင် နာဇီအုပ်ချုပ်မှုကို ထောက်ခံသူများနှင့် ပါဝင်ခဲ့သူများနှင့်၊ လူမျိုးတုံးသတ်ဖြတ်မှုအတွက် တာဝန်ယူခိုင်းမှုကို လက်မခံဘဲ ငြင်းဆိုသည့် ဥရောပလူမျိုးများ ပူးပေါင်းလှုပ်ရှားမှုတို့ အကြား – ကျော်ကြားလာခဲ့သည်။ လူအမြောက်အမြားသတ်ဖြတ်မှုကို ငြင်းပယ်ခြင်းသည် နာဇီအုပ်ချုပ်မှုကို လိုလားကြောင်း တင်ပြခဲ့သည့်သမိုင်းဆိုင်ရာ ကြွေးကြော်ချက်များဖြစ်ပြီး၊ နီရို – နာဇီ လှုပ်ရှားမှုများ (Neo-Nazi movements) နိုင်ငံရေးလိုအပ်ချက်များ၏ ရလဒ်တစ်ခုအနေနဲ့ ပေါ်ပေါက်ခဲ့ရသည်။
၂။ လူအမြောက်အမြားသတ်ဖြတ်မှုကို ငြင်းပယ်သူများ (Holocaust deniers) က မည်သို့ဆိုသနည်း?
လူအမြောက်အမြားသတ်ဖြတ်မှုကို ငြင်းပယ်ခြင်း (သို့မဟုတ် မဟုတ်မမှန် ပြောခြင်း) သည် ဒုတိယကမ္ဘာစစ်နှင့်ပတ်သက်သည့် “ သမိုင်းဟောင်း ပြန်ပြောင်းသုံးသပ်မှု – historical revisionism”[2] ၏ အဆိုးရွားဆုံးပုံစံအဖြစ် သတ်မှတ်နိုင်သည်။ လူအမြောက်အမြားသတ်ဖြတ်မှုကို ငြင်းပယ်ခြင်းနှင့် သမိုင်းကို ပြန်ပြောင်းသုံးသပ်ခြင်းတို့သည် သီးခြားလုပ်ရပ်နှစ်ခုဖြစ်ကြောင်း ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့် လက်ခံထားသော်လည်း “လူအမြောက်အမြားသတ်ဖြတ်မှုကို ပြန်လည်သုံးသပ်ရေး – Holocaust Revisionism” ဟူသော စကားလုံးကို ပညာရေးနှင့်လူထုအကြောင်းအရာများတွင် အခါအားလျော်စွာ အသုံးပြုသည်။ ကျူးလွန်မှု ငြင်းဆိုသူများသည် မိမိတို့ကိုယ်ကို “ပြန်ပြောင်းသုံးသပ်ရေးသမားများ” အဖြစ်ခေါ်ဝေါ်ခံရခြင်းကို ပို၍နှစ်သက်ကြပြီး ယင်းနည်းလမ်းအားဖြင့် ၎င်းတို့ကိုယ်တိုင်အား စစ်မှန်သည့် ပညာရေးနှင့် သမိုင်းကြောင်းဆိုင်ရာ သုတေသီများအဖြစ် တရားဝင်ဖြစ်အောင် ကမ္ပည်းထိုးရန် ကြိုးပမ်းကြသည်။
ငြင်းဆိုသူများ၏အဆိုအရ ရိုးရှင်းစွာပင် ဂျူးလူမျိုးများအား လူမျိုးတုံးသတ်ဖြတ်ခြင်းသည် လုံးဝ ဖြစ်ပေါ်ခဲ့ခြင်းမရှိပဲ ၎င်းသည် အစ္စရေးနိုင်ငံနှင့် နိုင်ငံတကာ ဂျူးလူမျိုးများတို့၏ အကျိုးစီးပွားများ အတွက် လုပ်ကြံဖန်တီးထားသော ပုံပြင်တစ်ခုသာ လုံးလုံးလျားလျားဖြစ်သည် ဟုဆိုသည်။ ငြင်းပယ်သူများသည် သုတ်သင်ရှင်းလင်းသတ်ဖြတ်သည့်အစီအစဥ်များတည်ရှိမှု နှင့် ဂျူးလူမျိုး အရေအတွက် အမြောက်အများတို့ကို သတ်ဖြတ်ရန် Auschwitz-Birkenau ရှိ ဓါတ်ငွေ့ခန်းများ အသုံးပြုမှုတို့အပေါ် ငြင်းပယ်ခဲ့သည့်အပြင်၊ ထိခိုက်နစ်နာသူအရေအတွက်ကိုလည်း လျှော့ချသည်။ ၎င်းတို့သည် ဥရောပရှိ နာဇီမူဝါဒကြောင့် ဖြစ်ပေါ်ခဲ့သော ဆင်းရဲဒုက္ခနှင့် ပျက်စီးမှုပမာဏတို့ကိုလည်း လျှော့ချခဲ့ပြီး၊ ထိခိုက်သေဆုံးသူများမှာ လက်နက်ကိုင်ပဋိပက္ခနှင့် ရောဂါဘယများကြောင့်ဖြစ်ကြောင်း ဆိုခဲ့သည်။ ၎င်းတို့သည် နာဇီများက ဂျူးလူမျိုးများအား နိုင်ငံတကာ သုတ်သင်ရှင်းလင်းမှု ပြုလုပ်ခဲ့ခြင်းအပေါ် ငြင်းဆိုခဲ့သည်။ ၎င်းတို့အနေဖြင့် ဂျူးလူမျိုးအများစုတို့ကို အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုသို့ ရွှေ့ပြောင်းအခြေချခွင့် ခွင့်ပြုပေးခဲ့ပြီး၊ ရှင်သန်လွတ်မြောက်လာသူများ၏ သက်သေထွက်ဆိုချက်များသည် ပုံကြီးချဲ့၍ ပြောခြင်းသာ ဖြစ်ကြောင်းလည်း ၎င်းတို့က ဆိုသည်။ Anne Frank ၏ ဒိုင်ယာရီမှတ်တမ်းမှာ အတုအယောင်သာ ဖြစ်ကြောင်း ၎င်းတို့က ဆိုသည်။
ငြင်းပယ်သူများ၏ ငြင်းခုန်ချက်သည် မှန်ကန်ခိုင်လုံမှုမရှိကြောင်း အောက်ဖော်ပြပါ
သက်သေအထောက်အထားများဖြင့် အလွယ်တကူ ပြသနိုင်သည် –
- လူအမြောက်အမြားသတ်ဖြတ်မှုကို ကောင်းစွာမှတ်တမ်းတင်ထား ခဲ့ပြီး ယင်းမှတ်တမ်းအမြောက်အမြားတို့မှာ နာဇီမှ မဖျက်ဆီးလိုက်ခင် မဟာမိတ်တပ်များက အမိအရ ရယူနိုင်ခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။ ၎င်းတို့တွင် အစုလိုက်အပြုံလိုက်သတ်ဖြတ်မှုများနှင့် ဓါတ်ငွေ့လွှတ်၍ သတ်ဖြတ်မှုများအကြောင်း အသေးစိတ်အစီရင်ခံတင်ပြချက်များ ပါဝင်သည်။ ယင်းမှတ်တမ်းအချို့တို့ကို စစ်ပြီးခေတ် နာဇီခေါင်းဆောင်များ၏ နူရမ်ဘက် စမ်းသပ်မှုတွေ (Nuremberg Trials) အတွင်း တရားစွဲဆိုသူမှ တင်ပြခဲ့သည်။
- အချို့တို့မှာ လျှို့ဝှက်စွာရိုက်ကူးထားသည့် သတ်ဖြတ်မှုများ၏ ရုပ်ရှင်များနှင့် ဓါတ်ပုံများ အပါအဝင် အစုလိုက်အပြုံလိုက် သတ်ဖြတ်မှုမှ လွတ်မြောက်လာသူများ၏ ကိုယ်တွေ့ မူလ သက်သေထွက်ဆိုချက်များ။ ရုပ်ရှင်များနှင့် ဓါတ်ပုံများကို စခန်းများအား လွတ်မြောက် အောင်ကယ်တင်သူ မဟာမိတ်တပ်ဖွဲ့ဝင်များက ရိုက်ကူးထားခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။
- နာဇီ ဂျာမနီနှင့် ၎င်း၏ ပူးပေါင်းပါဝင်သူများသည် ဂျာမနီအတွင်းနေထိုင်သည့် ဂျူးလူမျိုးများ သာမကပဲ ဥရောပအတွင်းနေထိုင်ခဲ့သည့် ဂျူးများကိုပါ သုတ်သင်ရှင်းလင်းခဲ့ပြီး ၎င်းသည် ရှင်း လင်း သုတ်သင်ခံရသည့် ဂျူးလူမျိုးအရေအတွက်ပေါင်း ခန့်မှန်း ၆ သန်း ခန့်ဖြစ်သည်။
- အသေခံစခန်းများတွင် Zyklon B ဖြင့် ဓါတ်ငွေ့လွှတ်ပြီး ဂျူးလူမျိုးများအား အစုလိုက်အပြုံ လိုက်သတ်ဖြတ်ခြင်းကို ကျူးလွန်သူများကိုယ်တိုင်အပြင်၊ သေဆုံးသွားသူများအား ဓါတ်ငွေ့ ခန်းအတွင်းမှ ဖယ်ရှားပြီး လွှင့်ပစ်ရန် ဖိအားပေးစေခိုင်းခံခဲ့ရသည့် အကျဥ်းသားအဖွဲ့ဝင်များ ၏ အုပ်စုများဖြစ်သည့် “Sonderkommando” ၏ အဖွဲ့ဝင်များနှင့် အကျဥ်းသားများ – တို့က သက်သေအထောက်အထားဖြင့် သက်သေပြခဲ့သည်။ နာဇီ သေဆုံးခြင်းစခန်းများနှင့် ချွေးတပ်စခန်းနေရာများတွင် ရှေးဟောင်းသုတေသနပြုလုပ်ချက်များအရလည်း သက်သေအထောက် အထားများကို ဖော်ထုတ်တွေ့ရှိခဲ့သည်။
- မှုခင်းကျွမ်းကျင်ပညာရှင်များနှင့် ရှေးဟောင်းသုတေသနပညာရှင်များသည် အရှေ့ဥရောပရှိ ဂျူးလူမျိုးများ အစုလိုက်အပြုံလိုက် သတ်ဖြတ်ခံရသည့် နေရာများနှင့်၊ ဂျာမနီ နာဇီများ က ဂျူးလူမျိုးများကို (သေနတ်ကျည်ဖြင့်) နေရာတွင် ပွဲချင်းပြီးပစ်သတ်လေ့ရှိသည့် ယခင် ဆိုဗီယက်ပြည်ထောင်စု တို့တွင်လည်း စုံစမ်းစစ်ဆေးမှုများ ပြုလုပ်ခဲ့ကြပြီးဖြစ်သည်။ ၎င်းသည် ဂျူးလူမျိုးများကို ပိုလန်နိုင်ငံရှိ စခန်းများသို့ ရွှေ့ပြောင်းနေသည့် ကာလအတွင်းတွင်လည်း ဖြစ်ပေါ်ခဲ့သည်။
ဝေဖန်ပိုင်းခြားတွေးခေါ်မှုဆိုင်ရာ မေးခွန်းများ
- ၁။ လူအမြောက်အမြား သတ်ဖြတ်မှု အမှန်တရားကို ငြင်းပယ်ခြင်း၏ အကျိုးဆက်များသည် အဘယ်သို့ ဖြစ်နိုင်မည်နည်း။၂။ သင်တို့နိုင်ငံအတွင်းရှိ ရက်စက်ကြမ်းကြုတ်မှု/ လူမျိုးတုံးသတ်ဖြတ်မှုများအပေါ် ငြင်းဆိုသူများ၏ အဓိက ငြင်းခုံရမည့်အချက်များ နှင့် နည်းဗျူဟာများသည် အဘယ်နည်း။ (ဥပမာ မြန်မာနိုင်ငံတွင်း ရိုဟင်ဂျာများအပေါ် အကြမ်းဖက်ရက်စက်မှု၊ ကမ္ဘောဒီးယားနိုင်ငံတွင်း ခမာနီ အကြမ်းဖက်မှု၊ ထိုင်းနိုင်ငံတွင်း အကြမ်းဖက်မှု) ယနေ့လူမှုအဖွဲ့အစည်း၌ ၎င်းတို့လုပ်ရပ်ကြောင့် သက်ရောက်မှုများသည် အဘယ်နည်း။
1. http://genocidewatch.net/genocide-2/8-stages-of-genocide, ၂၀၂၁ ခုနှစ် သြဂုတ်လ ၁ ရက်နေ့ ။
2. သမိုင်းဟောင်းပြန်ပြောင်း သုံးသပ်မှု ဆိုသည်မှာ မူလအရင်းခံအကြောင်းများနှင့်ပတ်သက်ပြီး ခိုင်လုံပြီးသား အမြင်များ ၊ အချို့သောသမိုင်းဝင်ဖြစ်ရပ်များ၏ အထောက်အထားများ ပြန်လည်အဓိပ္ပာယ် ဖွင့်ဆိုခြင်း ဖြစ်သည်။
လူမျိုးတုံးသတ်ဖြတ်မှု စောင့်ကြည့်ရေးအဖွဲ့”၏တည်ထောင်သူ Gregory H. Stanton ၏ လူမျိုးတုံးသတ်ဖြတ်မှု အဆင့်၁၀ဆင့်အကြောင်း ဖော်ပြချက်တွင် “ငြင်းဆိုခြင်း” လည်း ပါဝင်ခဲ့သည်။ (မှီငြမ်း ၊ genocidewatch.com)
- လူအမြောက်အမြားသတ်ဖြတ်မှုအား ငြင်းပယ်ခြင်း (Holocaust Denial) အကြောင်း အရင်းအမြစ်များ (အင်္ဂလိပ်ဘာသာဖြင့်) ၁။ Teachers resources ‘What is Holocaust Denial’ by Simon Wiesenthal Center ၂။ Prof. Deborah Lipstadt’s talk “ Behind the Lies of Holocaust Denial” (video) သုံး The United States Holocaust Memorial Museum’s materials about Holocaust denial
၃။ What is Holocaust denial? by the Auschwitz- Birkenau Memorial Museum
၃။ လူအမြောက်အမြားသတ်ဖြတ်မှု အမှန်တရားကို ပုံဖျက်ခြင်း (Holocaust distortion) ဆိုသည်မှာ အဘယ်နည်း။ ငြင်းပယ်ခြင်း(Denial) နှင့် မည်သို့ကွာခြားသနည်း။
လူအမြောက်အမြားသတ်ဖြတ်မှု အမှန်တရားကို ငြင်းပယ်ခြင်း (Holocaust denial) ဆိုသည်မှာ လူအမြောက်အမြားသတ်ဖြတ်မှု (Holocaust) ဖြစ်ပွားခဲ့ခြင်းကို အတိအလင်း ငြင်းပယ်ခြင်းဖြစ်ပြီး အမှန်တရားကို ပုံဖျက်ခြင်း (distortion)ဆိုသည်မှာ ပိုမိုရှုပ်ထွေးပြီး သတိပြုမိရန် ပိုမိုခဲယဉ်းသည့်ဖြစ်ရပ် ဖြစ်သည်။ သမိုင်းဖြစ်ရပ်မှန်များအား ထင်ယောင်ထင်မှားဖြစ်အောင် ပြုပြင်ဖန်တီးထားသော ဖြစ်စဉ်တစ်ရပ်သာ ဖြစ်သည်။ အမှန်တရားကို ပုံဖျက်သူများ၏ ငြင်းဆိုချက်များနှင့် ၎င်းတို့၏ ဗျူဟာများမှာ နိုင်ငံ၏သမိုင်းကြောင်း၊ လူမှုရေး နှင့် နိုင်ငံရေးနောက်ခံအနေအထားပေါ်မူတည်၍ အထူးသဖြင့် ဒုတိယကမ္ဘာစစ် ဖြစ်ပွားစဉ်နှင့် ဖြစ်ပွားပြီးအချိန်များ၌ ၎င်းနိုင်ငံများ၏ အတွေ့အကြုံ- ကျူးလွန်သူနိုင်ငံ ဖြစ်သလော၊ နာဇီ သို့မဟုတ် ဝင်ရိုးတန်းမိတ်ဖက်အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံများ၏ ကျူးကျော်မှုကို ခံခဲ့ရသလော၊ ကြားနေနိုင်ငံ သို့မဟုတ် မိတ်ဖက်နိုင်ငံ တစ်ခုဖြစ်သလော စသည့် အချက်များပေါ်မူတည်ပြီး နိုင်ငံတစ်နိုင်ငံ နှင့်တစ်နိုင်ငံ ကွာခြားနိုင်ပါသည်။
လူအမြောက်အမြားသတ်ဖြတ်မှုကို အသေးအဖွဲကိစ္စ ဖြစ်ရပ်ကဲ့သို့ ပြုလုပ်ခြင်း (Holocaust trivialization) ဆိုသည်မှာ ထင်ယောင်ထင်မှားဖြစ်စေသော ပုံဖျက်မှုပုံစံ နောက်တစ်ခု ဖြစ်သည်။ လူအမြောက်အမြား သတ်ဖြတ်မှု (Holocaust) ဟူသည့် ဝေါဟာရအသုံးအနှုန်းနှင့် စကားလုံးများကို အသုံးချ၍ (၁) နာဇီက လူအမြောက်အမြား သတ်ဖြတ်မှု (Nazi Holocaust) ဖြစ်ရပ်ကို အနည်းငယ်သာ ဆိုးရွားသောဖြစ်ရပ် သို့မဟုတ် ပုံမှန်ဖြစ်ရိုးဖြစ်စဉ်ကိစ္စများနှင့် နှိုင်းယှဉ်ပြီး အသေးအဖွဲဖြစ်ရပ်ကဲ့သို့ ပြုမူခြင်း (၂) လူအမြောက်အမြား သတ်ဖြတ်မှု (Holocaust)လုပ်ရပ်အား ဆန့်ကျင်သူ သို့မဟုတ် ဂျူးလူမျိုးများအား ကယ်တင်ခဲ့သူများအား လူမျိုးစွဲ မျိုးချစ်ပုဂ္ဂိုလ်များအဖြစ် နှိမ့်ချခြင်း သို့မဟုတ် အမျိုးသားရေး နှင့် နိုင်ငံရေးအတွေးအခေါ်များတွင် ရည်ရွယ်ချက်ရှိရှိ ခုတုံးလုပ်အသုံးချခြင်း (၃) ပြဿနာဖြစ်စေသော သို့မဟုတ် မျှတမှုမရှိသော လုပ်ရပ်တိုင်းကို နာဇီယမ် (Nazism) နှင့် တန်းတူပုံဖော်ပြောဆိုခြင်း သို့မဟုတ် (၄) လူအမြောက်အမြားသတ်ဖြတ်မှု (Holocaust) ၏ အရေးပါမှုကို မှေးမှိန်စေပြီး၊ ၎င်းသည် ခေတ်သစ် ဂျူးဘာသာဝင်များ (modern Jewish) နှင့် ကမ္ဘာ့သမိုင်း၏မရှိမဖြစ်သော အစိတ်အပိုင်းတစ်ခု ဖြစ်သည့် အဓိပ္ပါယ်ကို ဝေဝါးစေခြင်းတို့ ဆိုလိုသည်။
လူအမြောက်အမြားသတ်ဖြတ်မှု (Holocaust) နှင့် အရှေ့ အလယ်ပိုင်း ဒေသပဋိပက္ခများ၌ နာဇီ၏ရက်စက်သုတ်သင်မှုများကို နှိုင်းယှဉ်ခြင်းသည်လည်း လူအမြောက်အမြား သတ်ဖြတ်မှု အမှန်တရားကို ပုံဖျက်ခြင်း (Holocaust distortion) ၏ ဥပမာတစ်ရပ် ဖြစ်သည်။ ယင်းဖြစ်ရပ်မျိုးသည် အများအားဖြင့် ဂျူးလူမျိုးများအပေါ်ခွဲခြားဆက်ဆံမှု သို့မဟုတ် မလိုမုန်းထားမှု (antisemitism) (ဂျူးလူမျိုးများအပြင် ဂျူးကိုးကွယ်မှု နိုင်ငံတွင်းရှိ အစ္စရေးလူမျိုးများအပေါ် မလိုမုန်းထားမှု) မှ ဖြစ်တည်လာခြင်းဖြစ်ပြီး လူအမြောက်အမြားသတ်ဖြတ်မှု (Holocaust) နှင့် ၎င်း၏ အခြေခံအကြောင်းတရားတို့နှင့် ပတ်သက်သည့်အသိအမြင်ဗဟုသုတမရှိခြင်းကြောင့် ဖြစ်ပေါ်လာနိုင်ခြင်း ဖြစ်သည်။ အချို့ဖြစ်ရပ်များ၌ လူအမြောက်အမြား သတ်ဖြတ်မှု အမှန်တရားအား ပြောင်းပြန်လှန်ခြင်း (Holocaust inversion) ဟူ၍ ခေါ်ဆိုတတ်ကြပြီး ယင်းအဓိပ္ပါယ်အရ ဂျူးလူမျိုးများသည် လူအမြောက်အမြား သတ်ဖြတ်မှု (Holocaust) နှင့် အလားသဏ္ဍာန်တူသော သို့မဟုတ် ပို၍ဆိုးရွားသော ပြစ်မှုများအား ကျူးလွန်နေသည်ဟု မှားယွင်းစွပ်စွဲခံနေရခြင်းကို ဆိုလိုသည်။
လူအမြောက်အမြားသတ်ဖြတ်မှု (Holocaust) နှင့်ပတ်သက်သည့် အမှတ်တရပစ္စည်းများကို အကျိုးအမြတ်ရရှိစေရန်အလို့ငှာ ထုတ်လုပ်ခြင်းနှင့် ရောင်းချခြင်း တို့သည်လည်း လူအမြောက်အမြားသတ်ဖြတ်မှု (Holocaust) ကို စီးပွားရေးဆန်ဆန် နှင့် အသေးအဖွဲကိစ္စဖြစ်အောင် ပြုလုပ်ခြင်း ဖြစ်စဉ်တစ်ခုပင်ဖြစ်သည်။
ဖော်ပြပါအကြောင်းအရာနှင့် အမှန်တရားကိုပုံဖျက်ခြင်း(distortion) အကြောင်း ပို၍ သိရှိလိုပါက IHRA publication တွင် ဖတ်ရှုနိုင်ပါသည်။
လူအမြောက်အမြားသတ်ဖြတ်မှု (Holocaust) အကြောင်းအရာများအား အနောက်နိုင်ငံများတွင် ၁၉၇၀ ခုနှစ်များမှစတင်၍ အကျယ်တဝင့် ဆွေးနွေးခဲ့ကြစဥ်တွင် ယင်းအကြောင်းအရာသည် ဥရောပအလယ်ပိုင်းနှင့်အရှေ့ပိုင်းတွင် ကွန်မြူနစ်စနစ် ကျရှုံးမှုနောက်ပိုင်း စိန်ခေါ်မှု အသစ်တစ်ရပ် ဖြစ်လာခဲ့သည်။ ယင်း၌ ဖိနှိပ်ခံယှဉ်ပြိုင်မှုများအပြင် လူအမြောက်အမြားသတ်ဖြတ်မှုကို အသေးအဖွဲကိစ္စဖြစ်အောင် ပြုလုပ်ခြင်း (Holocaust trivialization) နှင့် အမှန်တရားကို ပုံဖျက်ခြင်း (distortion)တို့မှ ယခင်က လုပ်ကြံဖန်တီးထားသောနိုင်ငံ့သမိုင်းကြောင်းကြီး ပျက်စီးသွားပြီးနောက် လိုအပ်နေသော အချက်ကို ဖြည့်ဆည်းခြင်းဖြင့် သမိုင်းအား ပြန်လည်ဆန်းစစ်ရန် ဖြစ်လာခဲ့သည်။
ပါမောက္ခ Michael Shafir သည် အလယ်ပိုင်းနှင့် အရှေ့ဥရောပရှိ ဟစ်တလာ၏ ဂျာမနီ နှင့် ပူးပေါင်းထားသော နိုင်ငံများ (ဥပမာ- ရိုမေးနီးယား) သို့မဟုတ် နာဇီများ၏သိမ်းပိုက်ခြင်း ခံရသော နိုင်ငံများတွင် ‘ကွက်ကြားမျက်ကွယ်ပြုမှု selective negationism’ ပျံ့နှံ့မှု အကြောင်း ရေးသားခဲ့သည် – ယင်းကို ထောက်ခံသူများအနေဖြင့် “တခြားနေရာတွင် ဖြစ်ပွားခဲ့သည့် လူအမြောက်အမြား သတ်ဖြတ်မှု (Holocaust) ကို ငြင်းဆိုခြင်း မပြုသော်လည်း ၎င်းတို့သက်ဆိုင်ရာနိုင်ငံ၏အဖွဲ့ဝင်များ ပါဝင်နေမှုကို ဖယ်ထုတ်ရန် သို့မဟုတ် အကြီးအကျယ် လျှော့ချရန် ကြိုးပမ်းလျက် ရှိကြသည်။” ပါမောက္ခကြီး၏အဆိုအရ အဆိုပါဒေသတွင်း ဖြစ်ရပ်၏နောက်ထပ်ပုံစံတစ်မျိုးမှာ လူအမြောက်အမြား သတ်ဖြတ်မှု (Holocaust) ၏ ‘နှိုင်းယှဥ်မှုများဖြင့် အသေးအဖွဲဖြစ်အောင် ပြုလုပ်ခြင်း comparative trivialization’ ဖြစ်သည်။ ယင်းအနေနဲ့” လူအမြောက်အမြား သတ်ဖြတ်မှု (Holocaust) သည် သမိုင်းတွင် မကြုံစဖူးကြုံဖူးတဲ့ လူမျိုးတုံးသတ်ဖြတ်မှုတစ်ခုကဲ့သို့ မဟုတ်သည့်အပြင် နှစ်ဆယ်ရာစုအတွင်း ရက်စက် ကြမ်းကြုတ်မှုများမှ အဆိုးရွားဆုံးလည်း မဟုတ်ခဲ့” ကြောင်း ပုံဖော်ပြရန် ရည်ရွယ်ပါတယ်။ လူမျိုးတုံးသတ်ဖြတ်မှုတစ်ခုကဲ့သို့ မဟုတ်သည့်အပြင် နှစ်ဆယ်ရာစုအတွင်း ရက်စက် ကြမ်းကြုတ်မှုများမှ အဆိုးရွားဆုံးလည်း မဟုတ်ခဲ့” ကြောင်း ပုံဖော်ပြရန် ရည်ရွယ်ပါတယ်။
လူအမြောက်အမြားသတ်ဖြတ်မှုကို အသေးအဖွဲဖြစ်ရပ်ကဲ့သို့ ပြုလုပ်ခြင်း (Holocaust trivialization)၏ လတ်တလောဥပမာတစ်ရပ်မှာ နာဇီက ဂျူးလူမျိုးများအပေါ် နှိပ်စက်ညှဉ်းပန်းမှုနှင့် ကိုဗစ်ရောဂါကာကွယ်ရေးဆိုင်ရာ စည်းမျဉ်းဥပဒေအပေါ် ဆန့်ကျင်မှုနှင့် နှိုင်းယှဉ်၍ ကာကွယ်ဆေး ဆန့်ကျင်သူများအနေဖြင့် လူအမြောက်အများ သတ်ဖြတ်မှု (Holocaust)ကာလမှ အမှတ်သင်္ကေတများ – ဥရောပနိုင်ငံသား ဂျူးလူမျိုးများအား အရှက်ရစေရန် နာဇီမှ အတင်းအကြပ် ဝတ်ဆင်ခိုင်းခဲ့သည့် ဒေးဗစ်အမှတ်တံဆိပ် အဝါရောင်ကြယ်ကဲ့သို့သော- ကို အသုံးပြုခြင်းတို့ဖြစ်သည်။ ယင်းသင်္ကေတကို အသုံးပြုခြင်းသည် ကမ္ဘာတစ်ဝှမ်းပြည်သူများအနေဖြင့် ကာကွယ်ဆေး မထိုးနှံသောသူများကို ဖိနှိပ်နေမှုအား ပြသရန်ဟု ဆိုကြသည်။
ပါမောက္ခ Michael Shafir သည် ဥရောပအလယ်ပိုင်းနှင့် အရှေ့ပိုင်းရှိ ကိုးကွယ်ယုံကြည်မှု နှင့် လူအမြောက်အမြား သတ်ဖြတ်ခြင်း (Holocaust) ၏ ဆက်ဆံမှုကို ဦးဆောင်နေသော ပညာရှင်များထဲမှ တစ်ယောက်ဖြစ်ပါသည်။ (မှီငြမ်း ၊ europalibera.org)
ဥပမာ ၂။ ပိုလန်တွင် ရောင်းချခဲ့သော “လောဘကြီးသောဂျူး(greedy Jew)” အမည်ရှိ ရုပ်တု : ဂျူးမုန်းတီးရေး ပုံစံများကို စီးပွားဖြစ်ပြုလုပ်မှု၏ ဥပမာတစ်ခု ။ (မှီငြမ်း ၊ NEVER AGAIN ၏ မှတ်တမ်းစု )
ဥပမာ ၁။ လူအမြောက်အမြားသတ်ဖြတ်မှု ဖြစ်ပွားခဲ့စဉ်ကာလ ဥရောပနိုင်ငံသား ဂျုးလူမျိုးများအား အတင်းအကြပ် ဝတ်ဆင်ခိုင်းခဲ့သည့် ဒေးဗစ်အမှတ်တံဆိပ် အဝါရောင်ကြယ် အမှတ်သင်္ကေတအား ကာကွယ်ဆေး ဆန့်ကျင်ဆန္ဒပြသူများမှ အသုံးပြုထားသည့်ပုံ (မှီငြမ်း – ADL.org)
ဖတ်ရှုရန် အကြံပြုစာ –
- နာမည်ကြီး လူအမြောက်အမြား သတ်ဖြတ်မှု (Holocaust) ပညာရှင်များတစ်ယောက် ၊ the International Holocaust Rememberance Alliance ၏ ဥက္ကဋ္ဌ ပါမောက္ခ Yehuda Bauer သည် အသုံးဝင်သော အတိတ်၏သဘောတရားနှင့် ယင်းမှသည် အမျိုးသားရေးလုပ်ငန်းစဉ်များကို ပံ့ပိုးရန် မည်ကဲ့သို့လုပ်ဆောင်နိုင်သည် ဟူသည့် အယူအဆကို ဆွေးနွေးခဲ့သည့် ဆောင်းပါးကို ဖတ်ရန် – “ အသုံးဝင်သည့်” အတိတ်သမိုင်းကို ဖန်တီးခြင်း – လူအမြောက်အများသတ်ဖြတ်မှု အမှန်တရားကို ငြင်းပယ်ခြင်းနှင့် လိမ်လည်တင်ပြခြင်း Creating a “ Usable” Past: On Holocaust Denial and Distortion ။
- ပါမောက္ခ Bauer အနေဖြင့် အမှန်တရားကို ငြင်းပယ်ခြင်း နှင့် ပုံဖျက်ခြင်း (denial and distortion) တို့ကြား ကွဲပြားသောလက္ခဏာများ၊ အမှန်တရားကို ငြင်းပယ်ခြင်း (denial) ၏ သမိုင်းဇစ်မြစ်များအကြောင်း ကို ဆွေးနွေးခဲ့သည်။ လက်ရှိ ဖြစ်ပေါ်နေသော လူအမြောက်အမြားသတ်ဖြတ်မှု အမှန်တရားကို ပုံဖျက်ခြင်း (Holocaust distortion) များ၏ အဓိကနောက်ခံအကြောင်းတရားသည် အာဏာရှင်ဝါဒ၊ လူသားဝါဒ၊ အာဏာရှင်ဆန်သော အုပ်ချုပ်မှုနည်းစနစ်များ၊ အမျိုးသားရေးဝါဒ နှင့် လစ်ဘရယ် ဆန့်ကျင်ရေးဝါဒများ ပေါ်ထွန်းလာခြင်းဖြင့် ကမ္ဘာကြီးအား နှစ်ပေါင်း ၂၀ အထိ နောက်ပြန်ဆွဲနေခြင်းဖြစ်သည်ဟု ဆိုသည်။
- လူအမြောက်အမြား သတ်ဖြတ်မှု အမှန်တရားအား ပုံဖျက်ခြင်းနှင့်ပတ်သက်သည့် သာဓကများကို ပို၍သိရှိလိုပါက – Understanding Holocaust Distortion – Contexts, Influences and Examples.
ဝေဖန်ပိုင်းခြားတွေးခေါ်မှုဆိုင်ရာ မေးခွန်းများ
- ၁။ နိုင်ငံ့သမိုင်း၏ အချို့သောအကြောင်းအရာများ/ ရှုထောင့်များအပေါ် နှုတ်ဆိတ်နေခြင်းသည် လူအမြောက်အမြား သတ်ဖြတ်မှု (Holocaust) / လူမျိုးတုံးသတ်ဖြတ်မှု (genocide)ကို ငြင်းပယ်ရာ ရောက်နိုင်ပါသလား။
- ၂။ လူအမြောက်အမြား သတ်ဖြတ်မှု (Holocaust ) နှင့် လူမျိုးတုံးသတ်ဖြတ်မှုများ(genocide)ကို ပုံဖျက်သူများ၏ ဘုံအင်္ဂါရပ်များ/ငြင်းခုံမှုများကား အဘယ်နည်း။
- ၃။ လူမျိုးတုံးသတ်ဖြတ်မှု (genocide) ငြင်းဆိုခြင်းနှင့် အမှန်တရားကို ပုံဖျက်ခြင်းများတွင် အမျိုးသားရေးဝါဒ၏ အခန်းကဏ္ဍသည် အဘယ်နည်း။
၄။ အရှေ့ဥရောပတွင် လူအမြောက်အမြား သတ်ဖြတ်မှု အမှန်တရားကို ပုံဖျက်ခြင်း (Holocaust distortion)
Jan T. Gross ၏ စာအုပ်များအပေါ် ဝေဖန်ပိုင်းခြားဆွေးနွေးမှု
၂၀၀၀ ခုနှစ် အစောပိုင်းကာလများ
ပိုလန်-အမေရိကန် သမိုင်းပညာရှင် Princeton တက္ကသိုလ် မှ ပါမောက္ခ Jan T. Gross နှင့် သူ၏ ဟောပြောချက် စာအုပ်များ ဖြစ်သော
‘Neighbors. The Destruction of the Jewish Community in Jedwabne, Poland’ (Princeton, 2001) ;
‘Fear: Anti-Semitism in Poland after Auschwitz (Random House, 2006), နှင့် ‘Golden Harvest: Events at the Periphery of the Holocaust’ (co-authored with Irena Grudzińska-Gross, Oxford University Press, 2012) သည် အတိတ်ကို ကိုင်တွယ်ဖြေရှင်းပြီး လူအမြောက်အမြား သတ်ဖြတ်မှု (Holocaust) ၏ ပုံဖျက်ခြင်း တန်ပြန်လုပ်ငန်းစဉ်တွင် အရေးကြီးသောအခန်းကဏ္ဍတစ်ခုအဖြစ် ပါဝင်ခဲ့သည်။ သူသည် အတိတ်က လျစ်လျူရှုခံရသော အကြောင်းအရာတွေကို အရင်က သုတေသန ပြုလုပ်ခဲ့တယ်။ စာအုပ်တစ်အုပ်စီသည် စားပွဲဝိုင်း စကားရည်လုပွဲတစ်ခုစီကို ကိုယ်စားပြုသည်။
၂၀၀၀ခုနှစ်တွင် ပိုလန်ဘာသာဖြင့် ဦးစွာထုတ်ဝေခဲ့ပြီး ၂၀၀၁ ခုနှစ်တွင် အင်္ဂလိပ်ဘာသာဖြင့် ထုတ်ဝေခဲ့သော သူ၏ပထမဆုံးစာအုပ် ‘Neighbors’ တွင် သူသည် ယေ့ဒ်ဗဘ်နဲ (Jedwabne) ဟုခေါ်သည့် ပိုလန်အရှေ့ဘက်ရှိ မြို့ငယ်လေး၌ ဇူလိုင် ၁၀ ရက်နေ့ ၁၉၄၁ ခုနှစ်တွင် ဖြစ်ပွားခဲ့သော ဂျူးဆန့်ကျင်ရေး အုပ်စု၏ ဖိနှိပ်သတ်ဖြတ်မှု အကြောင်း ရေးသားခဲ့ပါသည်။ ယေ့ဒ်ဗဘ်နဲမြို့ (Jedwabne) နှင့် အနီးနားရှိဒေသများမှ ပိုလန်မြို့သားများသည် မြို့ထဲမှ ဂျူးလူမျိုးများအား ဈေးရင်ပြင်အထိ အုပ်စုလိုက် စတင်ရွှေ့ပြောင်း စုဝေးစေခဲ့သည်။ ထိုနေရာ၌ ဂျူးလူမျိုးများ ရိုက်နှက် အရှက်ခွဲခံရသည်။ လူအမြောက်အမြား သတ်ဖြတ်ခံရသည်။ ထို့နောက် စျေးရင်ပြင်တွင် ကျန်ရှိနေသေးသည့် ဂျူးလူမျိုးအားလုံးကို ရေနံဆီဝနေသည့် စပါးကျီဆီသို့ အတင်းနှင်ခဲ့ပြီးနောက် မီးရှို့သတ်ဖြတ်ခဲ့ပါသည်။
မြို့ထဲ၌ ဂျာမန်လူမျိုးများ ရှိနေခဲ့သော်လည်း ဂျူးဆန့်ကျင်ရေးဖိနှိပ်သတ်ဖြတ်မှုတွင် တိုက်ရိုက်ပါဝင်ခြင်း မရှိခဲ့ပေ။
သူ၏စာအုပ်မှတဆင့် သမိုင်းပညာရှင်သည် ဂျူးများနှင့် ၎င်းတို့၏ ခရစ်ယာန်အိမ်နီးချင်းများကြား ဆက်ဆံရေး၊ ဂျူးလူမျိုးများအပေါ် ခွဲခြားဆက်ဆံမှု သို့မဟုတ် မလိုမုန်းထားမှု (antisemitism) နှင့် ပိုလန်နိုင်ငံ နှင့် နာဇီသိမ်းပိုက်ထားသော ကျန်ဥရောပနိုင်ငံများရှိ ဂျူးများအပေါ် စစ်အတွင်း အကြမ်းဖက်ခြင်း အကြောင်း အမျိုးသားအဆင့် ဆွေးနွေးပွဲကြီးတစ်ခု အစပြုရန် လှုံ့ဆော်ခဲ့သည်။ ထို့အပြင် စာအုပ်သည် စစ်ပွဲ၊ ဖျက်ဆီးမှု နှင့် ရက်စက်ကြမ်းကြုတ်မှု (ပိုလန်လူ့အဖွဲ့အစည်း ကိုယ်တိုင်က ဒုတိယကမ္ဘာစစ်အတွင်း နာဇီဂျာမနီက ရက်စက်စွာ သိမ်းပိုက်ခံခဲ့ရသည်) အခြေအနေများအတွင်း သာမန် သီးသန့်နေထိုင်သော လူတစ်စု၏ဇာတ်လမ်းတစ်ပုဒ်ကို အာရုံစိုက်စေသည်။
ဝေဖန်ပိုင်းခြားတွေးခေါ်မှုဆိုင်ရာ မေးခွန်းများ
- ၁။ နိုင်ငံ့သမိုင်း၏ အချို့သောအကြောင်းအရာများ/ ရှုထောင့်များအပေါ် နှုတ်ဆိတ်နေခြင်းသည် လူအမြောက်အမြား သတ်ဖြတ်မှု (Holocaust) / လူမျိုးတုံးသတ်ဖြတ်မှု (genocide)ကို ငြင်းပယ်ရာ ရောက်နိုင်ပါသလား။
- ၂။ လူအမြောက်အမြား သတ်ဖြတ်မှု (Holocaust ) နှင့် လူမျိုးတုံးသတ်ဖြတ်မှုများ(genocide)ကို ပုံဖျက်သူများ၏ ဘုံအင်္ဂါရပ်များ/ငြင်းခုံမှုများကား အဘယ်နည်း။
- ၃။ လူမျိုးတုံးသတ်ဖြတ်မှု (genocide) ငြင်းဆိုခြင်းနှင့် အမှန်တရားကို ပုံဖျက်ခြင်းများတွင် အမျိုးသားရေးဝါဒ၏ အခန်းကဏ္ဍသည် အဘယ်နည်း။
Jan Tomasz Gross (မှီငြမ်း – ပရင်စတန် တက္ကသိုလ်)
ငြင်းခုံဆွေးနွေးမှုအတွင်း စာအုပ်အပေါ် အပြုသဘောနှင့် အပျက်သဘော တုံ့ပြန်မှုများဖြင့် ပိုလန်လူ့အဖွဲ့အစည်းသည် အဖွဲ့ကွဲခဲ့ရသည်။ ရာနှင့်ချီသော Gross ဆန့်ကျင်ရေး ပုံနှိပ်ထုတ်ဝေမှုများသည် နောက်နှစ်များတွင် ပေါ်လာခဲ့သည်။ အမှန်တရားကို လိမ်လည်တင်ပြသူများသည် Gross အား ယေဘုယျကောက်ချက်ချခြင်း၊ အဖြစ်မှန်များကို ချဲ့ကားခြင်း၊ ပိုလန်ဝါဒဆန့်ကျင်ခြင်းနှင့် ပညာရှင်မဆန်ခြင်းများအား ပြုလုပ်ခဲ့သည်ဟု စွပ်စွဲခဲ့ကြသည်။ အပြိုင်အဆိုင်ခံရသူ (competitive victim) သည် ဒုတိယကမ္ဘာစစ်အတွင်း ပိုလန်လူမျိုးတိုင်းရင်းသားများ၏ ဆင်းရဲဒုက္ခရောက်ခဲ့ရပုံကို အလေးပေးပြောဆိုခြင်းဖြင့် ဂျူးဆန့်ကျင်ရေး အကြမ်းဖက်မှုတွင် ပိုလန်လူမျိုးတိုင်းရင်းသားများ ပါဝင်ခြင်းကို ငြင်းဆိုခဲ့ကြပြီး ရေဒဗာ့နမ်မြို့ ရှိဖိနှိပ်သတ်ဖြတ်မှု (selective negation ) ၌ ဂျာမန်လူမျိုးများ၏ပြစ်မှုကို အထူးအာရုံစိုက်ခဲ့သည်(ကွက်ကြားမျက်ကွယ်ပြုခြင်း – selective negation)။
မည်သို့ပင်ဆိုစေကာမူ၊ ပိုလန်အစိုးရသည် အမျိုးသားအောက်မေ့ဖွယ်အင်စတီကျု့ (IPN) ဦးဆောင်သည့် စုံစမ်းစစ်ဆေးမှုတစ်ရပ်ကို ပြုလုပ်ရန် တာဝန်ပေးခဲ့ပြီး ယင်းအရ ပိုလန်လူမျိုးများ သည် ဤဂျူးဆန့်ကျင်ရေးအုပ်စုတွင် တိုက်ရိုက်ပါဝင်ကြောင်း အတည်ပြုခဲ့သည်။
ပိုလန်သတင်းထောက် Anna Bikont သည် သူမ၏ကိုယ်ပိုင်သတင်းထောက်လှမ်းစုံစမ်းမှုများကို ပြုလုပ်ခဲ့ပြီး ရေဒဗာ့နမ်မြို့ (Jedwabne)မြို့တွင် လူတွေ့မေးမြန်းခဲ့ပြီးနောက် My z Jedwabnego (‘Jedwabne: Battlefield of Memory’) စာအုပ်ကို ၂၀၀၄ ခုနှစ်တွင် ထုတ်ဝေခဲ့သည်။
၂၀၀၉/၂၀၁၀
Tadeusz Słobodzianek ရေးသားခဲ့ပြီးသည့် နာရှကလာဆ/ကျွန်ုပ်တို့ရဲ့ အတန်း“ Nasza klasa/Our Class” ပြဇာတ်သည် ၁၉၂၅ခုနှစ် မှ မိမိတို့ခေတ်အထိ “ ရေဒဗာ့နမ်“ မြို့မှ အတန်းဖော်များ နှင့် အိမ်နီးချင်းများ -ပိုလန် နှင့် ဂျူးလူမျိုးများ-အကြောင်းဖြစ်ကာ ပိုလန်နိုင်ငံရှိ ပြဇာတ်ရုံများ၌ ကပြခဲ့ကြသည်။ အဆိုပါပြဇာတ်သည် “ ဂျန် တီ. ဂရို့စ်” (Jan T. Gross) ရေးသားသည့် “Neighbors “ စာအုပ်ကို မှီငြမ်းထားကာ “ ရေဒဗာ့နမ်” မြို့၏ ရက်စက်ကြမ်းကြုတ်မှုများကို ဆွေးနွေးရန် ပထမဆုံး ပြဇာတ် ဖြစ်ပါသည်။
၂၀၁၂
Jan T. Gross ၏ “Neighbors” သည် အလားတူ ဝေဖန်ဆွေးနွေးမှုများကို ရိုမန်နီးယား၊ မောလ်ဒိုဗာ သို့မဟုတ် လစ်သူရေးနီးယားနိုင်ငံများကဲ့သို့ အရှေ့ပိုင်းဥရောပ၏အခြားအပိုင်းများ၌ သမိုင်း နောက်ခံအကြောင်းအရာများ ကွဲပြားသည့်ကြားမှ လှုံ့ဆော်နိုင်ခဲ့သည်။ သာဓကအနေဖြင့် လူအမြောက်အမြား သတ်ဖြတ်မှုအကြောင်းကို အသက် ၂၀ နောက်ပိုင်းမှ သူမ၏ မွေးရပ်မြေ ဂျာမနီ၌ လေ့လာသိရှိခဲ့သည့် မောလ်ဒိုဗာနိုင်ငံသူ စာရေးဆရာမ Nicoleta Esinencu သည် ၂၀၁၂ ခုနှစ်တွင် ဟစ်တလာ၏ မဟာမိတ်ဖြစ်သော ရိုမေးနီးယား အာဏာရှင် Ion Antonescu နှင့် ၎င်း၏ အုပ်ချုပ်မှုအောက်ရှိ ဂျူးနှင့်ရိုးမေးနီးယား လူမျိုးများ၏ ကြေကွဲဖွယ် ကံကြမ္မာအကြောင်းကို သူမ၏ ပြဇာတ် “ Clear History” ၌ ရေးသား တင်ပြခဲ့သည်။
မောလ်ဒိုဗာနိုင်ငံသား သမိုင်းပညာရှင် Diana Dumitru သည် ရိုမေးနီးယားတွင် ဖြစ်ပွားခဲ့သော လူအမြောက်အမြား သတ်ဖြတ်မှု၌ ဒေသခံ ပြည်သူလူထု၏အခန်းကဏ္ဍ အကြောင်း “The State, Antisemitism, and Collaboration in the Holocaust: The Borderlands of Romania and the Soviet Union” (2018) အမည်ရှိ စာအုပ်ကို ရေးခဲ့ပြီး သူမသည် Jan T. Gross’၏ အရေးအသားများနှင့် အထူးသဖြင့် ၎င်းရေးသားသော “Neighbors” စာအုပ်၏ လွှမ်းမိုးခြင်းခံခဲ့ရသည် ဟု ဆိုသည်။
Anna Bikont/အန်နာဘစ်ကုတ်ဒ် (မှီငြမ်း – ဝီကီမီဒီယာကွန်မန်း)
ပိုလန်လူမျိုး ကျောင်းသားများ (ဂျူးဘာသာဝင် နှင့် ခရစ်ယာန် ဘာသာဝင်) နှင့် သူတို့၏ ဆရာ၊ဆရာမများ၊ ရေဒဗာ့နမ် Jedwabne မြို့၊ ပိုလန်နိုင်ငံ ၊၁၉၃၃ခုနှစ်။ (မှီငြမ်း – ဝီကီမီဒီယာကွန်မန်း , ဓာတ်ပုံ အရင်းအမြစ်- ဂျူးသမိုင်းဌာန)
ထိုကျောက်တိုင်သည် ၂၀၀၁ခုနှစ်တွင် ပိုလန်နိုင်ငံရှိ ရေဒဗာ့နမ်မြို့ (Jedwabne)တွင်ပေါ်ပေါက်ခဲ့ပြီး ပိုလန်သမ္မတ အဲလက်ဇန်းဒါး ကဖာနီရ်စကီ (Aleksander Kwasniewski’s) ၏တောင်းပန်ချက်နှင့်အတူပူးတွဲဖော်ပြခဲ့သည်။ ၎င်းအထိမ်းအမှတ်ကျောက်စာတွင် ၁၉၄၁ခုနှစ် ဇူလိုင်လ ၁၀ရက်နေ့၊ ထိုနေရာတွင် အရှင်လတ်လတ် မြေမြှုပ် သတ်ဖြတ်ခြင်း ခံရသော ရေဒဗာ့နမ်မြို့မှ (Jedwabne) ဂျူးလူမျိုးများ နှင့် ၎င်းပတ်ဝန်းကျင်မှ အမျိုးသား၊ အမျိုးသမီး၊ ကလေးများနှင့် ပူးတွဲမြေပိုင်ရှင်များ အားအောက်မေ့ခြင်း အထိမ်းအမှတ် အဖြစ် ကမ္ပည်းထိုးခဲ့ ခြင်းဖြစ်သည်။ ရေဒဗာ့နမ်မြို့ (Jedwabne) ၊ ၂၀၀၁ခုနှစ်၊ ဇူလိုင်လ၁၀ရက်နေ့။ ၎င်းသည် ၁၉၄၁ ခုနှစ်တွင်၊ ရွာရှိဂျူးလူမျိုး ၁၆၀၀ကို အရှင်လတ်လတ် မီးရှို့သတ်ဖြတ်ခံရမှုအတွက် ‘ဂက်စတာပိုနှင့် နာဇီစစ်သားများ’ အားအပြစ်တင်သည့် ၁၉၆၀ခုနှစ်များ တွင် တည်ဆောက်ခဲ့သော ကျောက်တိုင်အသေးအား အစားထိုး တည်ဆောက်ခဲ့သည်။ (မှီငြမ်း – ဝီကီမီဒီယာကွန်မန်း)
“Spalatorie” ပြဇာတ်မှတ်တမ်း ၊ Chisinau မြို့ , မော်လ်ဒိုဗာနိုင်ငံ။
လစ်သူရေးနီးယားတွင် နာမည်ကြီးနာဇီလျှို့ဝှက်ထောက်လှမ်းသူ၊ လူအမြောက်အမြား သတ်ဖြတ် ခံရသူများမှ ဆင်းသက်လာသူ Efraim Zuroff နှင့် စာရေးဆရာ ၊ နာဇီတို့နှင့် ပူးပေါင်းပါဝင်သူများမှ ဆင်းသက်လာသူ Rūta Vanagaitėတို့သည် အတူတကွ သုတေသနပြုလုပ်ခဲ့ပြီး လူအမြောက်အမြား သတ်ဖြတ်မှုတွင် ဒေသခံများ၏ အခန်းကဏ္ဍနှင့် ပူးပေါင်းပါဝင်သူဒေသခံများ၏ ကြံရာပါခြင်းကို ဖုံးကွယ်ရန် ကြိုးစားခဲ့သည့် လစ်သူရေးနီးယားအရာရှိများ အကြောင်း ရေးသားထားသော ‘Our People. Discovering Lithuania’s Hidden Holocaust’ အမည်ရှိစာအုပ်ကို ထုတ်ဝေခဲ့ပါသည်။
Gross ၏ ဒုတိယမြောက်စာအုပ်ဖြစ်သော ‘Fear. Anti-Semitism in Poland Shortly After the War’သည် စစ်ပွဲများအပြီး တစ်နှစ်အကြာ၌ ပိုလန်နိုင်ငံ၊ ကိရက်စေးမြို့တွင် ဖြစ်ပွားခဲ့သော နောက်ထပ် သွေးထွက်သံယိုဖိနှိပ်သတ်ဖြတ်မှုတစ်ရပ်ကို အများသိစေရန် ရေးသားဖော်ပြထားခြင်းဖြစ်သည်။ တစ်ဆယ်ရာခိုင်နှုန်းသော ပိုလန်နိုင်ငံသား ဂျူးဘာသာဝင်များသာ အစုလိုက်အပြုံလိုက်သတ်ဖြတ်မှုမှ လွတ်မြောက်ခဲ့ပြီးနောက် ပိုလန်လူမျိုးများ သိမ်းပိုက်ထားခဲ့သော ၎င်းတို့၏ နေရပ်များသို့ ပြန်လည်စတင်ရောက်ရှိလာခဲ့ကြသည်။ ဂျူးများသည် သွေးထွက်သံယို အသေရေဖျက်မှုများဖြင့် မှားယွင်းစွပ်စွဲခံခဲ့ရပြီး၊ အချို့မှာ ရိုက်နှက်သတ်ဖြတ်ခြင်း ခံရကာ၊ အချို့မှာလည်း ပိုလန်နိုင်ငံမှ ထာဝရ စွန့်ခွါနေထိုင်ရန် ဆုံးဖြတ်ခဲ့ကြပါသည်။ စာအုပ်သည် ပုံသေပုံစံများ၊ ဂျူးလူမျိုးများအပေါ် ခွဲခြားဆက်ဆံမှု သို့မဟုတ် မလိုမုန်းထားမှု (antisemitism) နှင့် စစ်ပြီးခေတ် ရက်စက်ကြမ်းကြုတ်မှုတို့ကို ဆက်လက်ကိုင်တွယ် ဖြေရှင်းနေဆဲဖြစ်သည်။
ကိရက်စေး မြို့ သွေးထွက်သံယို ဖြစ်မှုများအကြောင်း ပို၍သိရှိလိုပါက – https://encyclopedia.ushmm.org/content/en/article/the-kielce-pogrom-a-blood-libel-massacre-of-holocaust-survivors
၂၀၁၇
၂၀၁၇ ခုနှစ်တွင်၊ NEVER AGAIN အဖွဲ့အစည်းအနေဖြင့် ယင်း၏လုပ်ဖော်ကိုင်ဖက်များနှင့် ပူးပေါင်း၍ Jan T. Gross ၏ ‘Golden Harvest: Events at the Periphery of the Holocaust’ (၂၀၁၁) စာအုပ်ကို ရုရှားနှင့် (တစ်စိတ်တစ်ပိုင်း) ရိုမေးနီးယားဘာသာစကားများသို့ ဘာသာပြန်ထုတ်ဝေခဲ့သည်။ အဆိုပါစာအုပ်သည် Treblinka စခန်းရှိ သတ်ဖြတ်ခံဂျူးလူမျိုးများ၏ အရိုးပြာများမှ ရွှေသွားများနှင့် အခြားရတနာများကို ရှာဖွေကြသော ပိုလန်တောင်သူလယ်သမားများ၏ဇာတ်လမ်းကို ဆွေးနွေးထားသည်။ အမုန်းတရား၊ ဂျူးလူမျိုးများအပေါ် ခွဲခြားဆက်ဆံမှု သို့မဟုတ် မလိုမုန်းထားမှု (antisemitism) ဆက်လက်တည်ရှိနေမှု နှင့် လိုချင်တပ်မက်မှုတို့အကြောင်း ရေးသားထားသော ဇာတ်လမ်းတစ်ပုဒ် ဖြစ်သည်။ ပိုမိုလေ့လာရန် – NEVER AGAIN support Holocaust awareness in Eastern Europe.
ဘာသာပြန်စာအုပ်မိတ်ဆက်ပွဲကို မောလ်ဒိုဗာမြို့တွင် ပြုလုပ်ခဲ့သည်။ ရည်ရွယ်ချက်မှာ မော်လ်ဒိုဗာပြည်သူလူထုအား ၎င်း၏ကိုယ်ပိုင်သမိုင်းကြောင်းအပေါ် ဝေဖန်ပိုင်းခြားနိုင်သော ဆွေးနွေးမှုတစ်ခု ပြုလုပ်ရေး လှုံ့ဆော်ပေးရန် ဖြစ်သည်။
Nicoleta Esinencu သည် မောလ်ဒိုဗာ ပြဇာတ်ရေးဆရာ၊ ပြဇာတ်တည်ထောင်သူနှင့်ဒါရိုက်တာတစ်ယောက် ဖြစ်ပါသည်။ (မှီငြမ်း၊ Spalatorie )
ဓာတ်ပုံများတွင် – Jan T. Gross သည် မော်လ်ဒိုဗာ ပညာရှင်များ၊ ကျောင်းသားများနှင့် အရပ်ဘက်အဖွဲ့ အစည်းများအား ပိုလန်စကားစစ်ထိုးပွဲများနှင့်ပတ်သက်သည့် ၎င်း၏အတွေ့အကြုံများကို မျှဝေနေသည့်ပုံ (Chisinau, 2017)။ Friedrich Ebert Stiftung Moldova ၏ပံ့ပိုးမှုဖြင့် NEVER AGAIN အသင်းအဖွဲ့မှ ပွဲများကို ဆက်တိုက်ကျင်းပခဲ့ပါသည်။ (မှီငြမ်း – NEVER AGAIN)
မော်လ်ဒိုဗာပြည်နယ် တက္ကသိုလ်တွင် Jan T. Gross ၏ ဟောပြောပွဲကို အင်္ဂလိပ်ဘာသာဖြင့် နားထောင်ရန် –
Lecture of Jan T. Gross at Moldova State University (with introduction of Rafał Pankowski), 14.09.17
လွတ်မြောက်ရေးစစ်ပွဲပြတိုက် (ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်) နှင့် NEVER AGAIN မှ စီစဉ်ကျင်းပသည့် ညီလာခံတွင် Jan T. Gross ၏ တင်ဆက်မှုကို ကြည့်ရန် –
Gross ရဲ့ စာအုပ်များအကြောင်း ဆွေးနွေးခြင်းသည် အဘယ်ကြောင့် အရေးကြီးသနည်း။
- ငြင်းခုံဆွေးနွေးမှု၌ ပိုလန်မြေပေါ်တွင် ဂျာမန်လူမျိုးများကျူးလွန်ခဲ့သော လူအမြောက်အမြား သတ်ဖြတ်မှု(Holocaust)၏ ရှုပ်ထွေးမှုများကို ဖော်ထုတ်ခဲ့ရာ ယင်းကာလ၌ ပိုလန်လူမျိုးများအနေဖြင့် ဂျုးတို့၏ ကံကြမ္မာအပေါ် သနားဂရုဏာသက်ခြင်းမှ ဂရုမစိုက်ခြင်းနှင့် မုန်းတီးခြင်းတို့အထိ အမျိုးမျိုးသော သဘောထားများရှိခဲ့သည်။
- စစ်ပွဲအကြောင်း ပိုလန်တို့ နားလည်မှုကို ပြောင်းလဲရန်နှင့် အစုလိုက်အပြုံလိုက် သတ်ဖြတ်ခံရသူများ၏ရှုထောင့်မှ ထိုသတ်ဖြတ်ခံရမှုကို အမှတ်ရနေစေရန် လူ့အဖွဲ့အစည်း၏ လိုအပ်ချက်အရ ပံ့ပိုးပေးခဲ့ပါသည်။
- ထိုအရာသည် ကွန်မြူနစ်စနစ်နောက်ပိုင်း ပိုလန်ရှိ ဂျူး နှင့်ပိုလန်များကြား ပြန်လည်ပေါင်းစည်းရေးကို အထောက်အကူဖြစ်စေခဲ့သည်။ ပိုလန်လူမျိုး အများအပြားသည် သူတို့၏အတိတ်နှင့် ဖြစ်တည်မှု၏ အချို့သော အမြင်ရှုထောင့်များကို စတင်ဝေဖန်သုံးသပ်လာခဲ့ကြသည်။
- ၎င်းသည် ပိုလန်တွင် မူမတူယှဥ်တွဲနေထိုင်နိုင်မှုဝါဒီများနှင့် သမိုင်းဆိုင်ရာအသိဉာဏ်ရှိသော လူ့အဖွဲ့အစည်း တည်ဆောက်မှုအတွက် စိတ်ဝင်စားမှုများနှင့် အစပျိုးမှုအရေအတွက်ကိုပါ တိုးမြင့်စေခဲ့သည်။
Jan T. Gross ၏အရေးအသားများသည် အရှေ့ဥရောပရှိ ဆရာများ နှင့် ပညာရှင်များအား စိတ်ခွန်အားတက်ကြွစေခဲ့သည်။ ဓာတ်ပုံ- Olanesti ရွာမှ မော်လ်ဒိုဗာ သမိုင်းဆရာမ Natalia Caraion သည် ပါမောက္ခ Gross ၏ စာအုပ်မိတ်ဆက်ပွဲတွင် သူ့ အား ပန်းများ ပေးနေပုံ။
ဝေဖန်ပိုင်းခြားတွေးခေါ်မှုဆိုင်ရာ မေးခွန်းများ
- ၁။ စစ်အတွင်း လူသားများဆက်ဆံရေး မည်သို့ပြောင်းလဲသနည်း၊ ၎င်းသည် လူမျိုးစုငယ်များအပေါ် မည်သို့အကျိုးသက်ရောက်နိုင်သနည်း။
- ၂။ သုတေသနအသစ်သည် အတိတ်ကို ကိုင်တွယ်ဖြေရှင်းခြင်းလုပ်ငန်းစဉ်တွင် မည်ကဲ့သို့ အထောက်အကူဖြစ်စေနိုင်ပြီး ဝေဖန်ပိုင်းခြားနိုင်သည့် ဆွေးနွေးငြင်းခုံမှုများကိုပါ အထောက်အကူ ဖြစ်စေနိုင်သနည်း။ စိန်ခေါ်မှုတွေက ဘာတွေဖြစ်နိုင်လဲ။
- ၃။ ‘အိမ်နီးနားချင်း’ တွေ အများကြီးရှိပြီး မတူကွဲပြားသော လူဦးရေရှိသော ကမ္ဘောဒီးယား၊ မြန်မာနှင့် ထိုင်းတို့တွင် ယင်းစကားရည်လုပွဲက ဘာကိုဆိုလိုတာလဲ။
- ၄။ ထိုသို့သော ငြင်းခုံမှုသည် လူအမြောက်အများ သတ်ဖြတ်မှု (Holocaust) နှင့် အခြားသော ရက်စက်ကြမ်းကြုတ်မှုများကို တန်ပြန်ပုံလွဲစေနိုင်ပါသလား။
၅။ လူအမြောက်အမြား သတ်ဖြတ်မှု (Holocaust) နှင့် နှိုင်းယှဉ်ခွင့်ရှိ ပါသလား။ နှိုင်းယှဉ်သည့်အချိန်၌ သာမန်ကိစ္စကဲ့သို့ပြုမူခြင်း၊ နစ်နာသူများကို သရုပ်ဖော်ခြင်း၊ အသေးအဖွဲဖြစ်အောင်ပြုလုပ်ခြင်း ကိစ္စများကို ကျွန်ုပ်တို့ မည်သို့ရှောင်ရှားနိုင်မည်နည်း။
လူအမြောက်အမြားသတ်ဖြတ်မှု (Holocaust) သည် အခြားသော လူမျိုးတုံး သတ်ဖြတ်မှု များနှင့် အစုလိုက်အပြုံလိုက် ရက်စက်ကြမ်းကြုတ်မှုများကို ဆရာများနှင့် ကျောင်းသားများ နားလည် နိုင်ရန် ကူညီပေးသည်ဟု ယူဆကြသည့်အတွက် လူမျိုးတုံးသတ်ဖြတ်မှု စံနမူနာအဖြစ် သတ်မှတ် လေ့ရှိသည်။ လူ့အခွင့်အရေးချိုးဖောက်မှုများ သို့မဟုတ် အခြားသော မျက်မှောက်ခေတ် ထိလွယ်ရှလွယ် ကိစ္စရပ်များကို အမျိုးမျိုးသောအခြေအနေများ၌ ကိုးကားဆွေးနွေးရန် ၎င်းကို စမှတ်အဖြစ် အသုံးပြုလျက်ရှိသည်။ လူအမြောက်အမြားသတ်ဖြတ်မှု (Holocaust) ထိပ်တန်း ပညာရှင်တစ်ဦးဖြစ်သည့် ပါမောက္ခ Yehuda Bauer က လူအမြောက်အမြားသတ်ဖြတ်မှု (Holocaust) သည် အခြား လူမျိုးတုံးသတ်ဖြတ်မှုများတွင် မြင်တွေ့နေကျဖြစ်သည့် အင်အားကြီးမားသော လူမျိုးတုံးသတ်ဖြတ်မှု ဗဟိုအာဏာ၊ သာလွန်ကြီးမြတ်သောစစ်အင်အား၊ စစ်ပွဲအခြေအနေနှင့် ဂျူးလူမျိုး ကျေးကျွန်များကို သတ်ဖြတ်မှု မပြုမီ စီးပွားရေးအရ အသုံးချမှု ကဲ့သို့သော လက္ခဏာရပ်အချို့ ရှိသော်လည်း ထူးခြားပြီး မကြုံစဖူးဖြစ်ရပ်တစ်ခု ဖြစ်ကြောင်း ငြင်းခုံဆွေးနွေးခဲ့သည်။ Bauer က ရှင်းပြခဲ့သည့် အကြောင်းပြချက် များမှာ-
- ဦးစွာပထမအနေဖြင့် လူအမြောက်အမြား သတ်ဖြတ်မှု (Holocaust) ဖြစ်စဉ်၌ အလောင်းများ ထုတ်ပေးသော စက်ရုံများကိုတည်ဆောက်ခဲ့ကြပြီး ဟိုးယခင်က ယင်းကဲ့သို့သော စက်ရုံမျိုး မရှိခဲ့ဖူးခြင်း ဖြစ်သည်။ ထိုစက်ရုံများ၏ ရည်ရွယ်ချက်မှာ ဂျူးလူမျိုးများကို သတ်ဖြတ်ရန်သာဖြစ်သည်။
- နာဇီ၏ ရည်ရွယ်ချက်မှာလည်း တစ်ကမ္ဘာလုံးရှိ ဂျူးလူမျိုးများကို တစ်ယောက်မကျန် သတ်ဖြတ်ရန် ဖြစ်ပါသည်။
- ယင်းသည် နိုင်ငံရေးအယူဝါဒစေ့ဆော်မှု သက်သက်အတွက် လူမျိုးတုံးသတ်ဖြတ်မှုကို ကျူးလွန်သော အစောဆုံး သာဓကဖြစ်လာခဲ့ပါသည်။ ဂျူးလူမျိုးများအားလုံးကို သတ်ဖြတ်မှု နောက်ကွယ်မှ နိုင်ငံရေးအတွေးအခေါ်သည် လက်တွေ့မဆန်သော နိုင်ငံရေးသဘောတရားသာ ဖြစ်ခဲ့သည်။ ထိုအရာများမှာ စီးပွါးရေးရည်ရွယ်ချက်များအပေါ် မူတည်နေခြင်းမဟုတ်ပါ။
ပါမောက္ခ Bauer က လူအမြောက်အမြား သတ်ဖြတ်မှု(Holocaust) ကို လူမျိုးတုံးသတ်ဖြတ်မှု ဖြစ်စဉ်တစ်ရပ်အဖြစ် အခြားလူမျိုးတုံးသတ်ဖြတ်မှုများ နှင့် နှိုင်းယှဉ်ကြည့်သင့်ပြီး ထိုနှိုင်းယှဉ်မှု၏ ရှုထောင့်အားလုံးကို လူတိုင်းမှ သတိပြုသင့်သည် ဆိုသည်။ နှိုင်းယှဥ်ခြင်းမရှိဘဲ အခြားသော လူမျိုးတုံးသတ်ဖြတ်မှုများအပေါ် နားလည်မှုမရနိုင်ပါ။ နှိုင်းယှဥ်ခြင်းမှသည် သတိမမူမိသေးသော အခြားလူမျိုးတုံးသတ်ဖြတ်မှုများကို သတိပြုမိရန် အထောက်အကူ ဖြစ်စေနိုင်သည်၊ ဥပမာ- ရိုဟင်ဂျာလူမျိုးတုံးသတ်ဖြတ်မှု သို့မဟုတ် ၁၉၇၁ ခုနှစ် ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ် လူမျိုးတုံးသတ်ဖြတ်မှု။ ၎င်းဖြစ်ရပ်သည် “ ကျွန်ုပ်တို့” ဆီ၌သာ မတွေ့ကြုံခဲ့ရကြောင်း နားလည်ရန်လည်း အရေးကြီးပါသည်။ လူမျိုးတုံးသတ်ဖြတ်ခြင်းခံရမှု ကျူးလွန်ခံရသူများသည် ၎င်းတို့၏အတွေ့အကြုံများက ထူးခြားသည်ဟု နားလည်လက်ခံထားကြသည်။ လူမျိုးတုံးသတ်ဖြတ်မှု ကျူးလွန်ခံရသူများသည် အမည်မသိလူတစ်စုမဟုတ်ဘဲ ကိုယ်ပိုင်ဘဝ ဇာတ်လမ်းများရှိကြသော လူသားများသာဖြစ်ပါသည်။သို့သော် ဆင်းရဲဒုက္ခရောက်ရခြင်းအား အဆင့်သတ်မှတ်ရန် (နစ်နာသူချင်းပြိုင်ဆိုင်မှု-competitive victimhood) ရည်ရွယ်ချက်ဖြင့် တစ်ဦးတစ်ယောက်သည် ဆင်းရဲဒုက္ခခံစားရမှုပမာဏ သို့မဟုတ် ဆင်းရဲဒုက္ခရောက်ခဲ့ရသူ အရေအတွက်တို့အား နှိုင်းယှဉ်ခြင်းသည် အန္တရာယ်ရှိလာနိုင်သည်။ ကိန်းဂဏန်းများသည် ဤအရာကို ရည်ညွှန်းသည့် အဓိကအချက်မဟုတ်သင့်ပါ။
ပိုလန်-ဂျူးနိုင်ငံသား ပညာရှင် Konstanty Gebert က လူမျိုးတုံးသတ်ဖြတ်မှုတိုင်းတွင် အာရုံစိုက်လာအောင် ဖန်တီးနိုင်သော တမူထူးခြားမှုကို ဖော်ပြသည့် ကိုယ်ပိုင်အမည်များရှိသည်ဟု ဆိုသည်။ လူမျိုးတုံးသတ်ဖြတ်မှု များသည် ကွဲပြားသောဖြစ်ရပ်များ ဖြစ်သည့်အတွက် ထူးခြားနေခြင်း ဖြစ်သည်- ဥပမာ ရှိူး (Shoah)သည် ဂျူးလူမျိုးများအား လူမျိုးတုံး သတ်ဖြတ်ခြင်းဖြစ်ပြီး၊ ဖိုရိုင်းမက်စ် (Porajamos) ဆိုသည်မှာ ရောမလူမျိုးများအား လူမျိုးတုံးသတ်ဖြတ်ခြင်း ဖြစ်သည်။
Prof. Yehuda Bauer သည် လူအမြောက်အမြား သတ်ဖြတ်မှု (Holocaust) ကို ဦးဆောင်နေသည့်ကျွမ်းကျင်ပညာရှင် နှင့် IHRA ၏ ဂုဏ်ထူးဆောင်ဥက္ကဌ ဖြစ်ပါသည်။ (မှီငြမ်း ၊ Yad Vashem )
Learn more
- NEVER AGAIN မှ စီစဥ်သည့် Konstanty Gebert ၏ စာပို့ချမှု (အင်္ဂလိပ် ဘာသာဖြင့်) ကြည့်ရန် – The Holocaust and Other Genocides. Is Comparison Possible?
- လူအမြောက်အမြား သတ်ဖြတ်မှု ( Holocaust) နှင့် အခြားသော လူမျိုးတုံးသတ်ဖြတ်မှုအကြောင်း ပို၍သိရှိလိုပါက – https://www.holocaustremembrance.com/resources/educational-materials/holocaust-and-other-genocides
- စစ်တမ်းရလဒ်အဖြေများကို ကြည့်ခြင်းဖြင့် အဖွဲ့အစည်းအမျိုးမျိုးသည် လူအမြောက်အမြားသတ်ဖြတ်မှု(Holocaust) နှင့်ပတ်သက်သည့် သင်ခန်းစာများကို အခြားသော လူမျိုးတုံးသတ်ဖြတ်မှုနှင့် အကြမ်းဖက်မှုများနှင့်ဆက်နွယ်သည့်လုပ်ဆောင်မှုများတွင် မည်ကဲ့သို့ နားလည်ပြီးအသုံးချနေသည်ကို လေ့လာရန်- IHRA: A Matter of Comparison: The Holocaust, Genocides and Crimes against Humanity
ဝေဖန်ပိုင်းခြားတွေးခေါ်မှုဆိုင်ရာ မေးခွန်းများ
- ၁။ ကျွန်ုပ်တို့သည် လူအမြောက်အမြား သတ်ဖြတ်မှု (Holocaust) နှင့် အခြားသော လူမျိုးတုံးသတ်ဖြတ်မှုများကို အဘယ်ကြောင့် နှိုင်းယှဥ်ဖို့ လိုသနည်း။
- ၂။ လူမျိုးတုံးသတ်ဖြတ်မှုတိုင်းသည် အဘယ်ကြောင့် ပြိုင်ဘက်ကင်း ဖြစ်နေသနည်း။
၆။ လူအမြောက်အမြားသတ်ဖြတ်မှု ငြင်းဆိုသူများ (Holocaust deniers)ကို မည်ကဲ့သို့ ခုခံပြောဆိုနိုင်သနည်း။
ဥရောပနိုင်ငံအများအပြားတွင် လူအမြောက်အမြားသတ်ဖြတ်မှု ငြင်းဆိုခြင်း (Holocaust denial)ကို ဥပဒေအရ တားမြစ်ထားပြီး နိုင်ငံအများစု၌ လူမျိုးရေးနှင့် မျိုးနွယ်စု မုန်းတီးမှုများကို တားဆီးသည့် နယ်ခြားစောင့်ဥပဒေများ ရှိပါသည်။ လူအမြောက်အများသတ်ဖြတ်မှု အမှန်တရားကို ငြင်းပယ်ခြင်း (Holocaust Denial) ကို ပိတ်ပင်ရှုတ်ချရန် လွယ်ကူသော်လည်း၊ လူအမြောက်အမြား သတ်ဖြတ်မှု အမှန်တရားကို ပုံဖျက်ခြင်း (Holocaust distortion) နှင့် အသေးအဖွဲကိစ္စဖြစ်အောင် ပြုလုပ်ခြင်း (trivialization) သည် ပို၍စိန်ခေါ်မှုများသော ဖြစ်စဉ် ဖြစ်ကာ ၎င်း၏ သိမ်မွေ့နက်နဲသည့်ပုံစံများကို ဦးစွာသတိပြုမိရန်လိုအပ်သည်။
ထို့ပြင် ယင်းဖြစ်စဉ်အား ဥပဒေအရအရေးယူရန် သို့မဟုတ် အလားတူ အစီအမံများဖြင့် အပြစ်ပေးရန် မဖြစ်နိုင်သည့်ပုံစံမျိုးဖြင့် ပုံဖော်လာနိုင်သည်။ လူ့အဖွဲ့အစည်းများအနေဖြင့် ၎င်းတို့ကိုယ်ပိုင်အတိတ်ကို ရင်ဆိုင်ရန် ရုန်းကန်လှုပ်ရှားနေပြီး အမျိုးသားရေးပေါင်းစုသိမှတ်မှုအတွက် အခေါ်အဝေါ်အသစ်များကို ရှာဖွေနေကြသည့် ဥရောပအလယ်ပိုင်း နှင့် အရှေ့ပိုင်းပုံစံမျိုးနှင့် အထူးသဖြင့် သက်ဆိုင်လျက်ရှိသည်။ လူအမြောက်အမြားသတ်ဖြတ်မှုကို ပြန်လည်ဆန်းစစ်ခြင်း (Holocaust revisionism)အပေါ် အငြင်းပွားမှု များသည် လူအမြောက်အမြားသတ်ဖြတ်မှု (Holocaust) ဖြစ်စဉ်အတွင်း အဆိုပါသူ များ၏ ကိုယ်ပိုင်အခန်းကဏ္ဍအမျိုးမျိုးအတွက် အပြစ်ရှိသကဲ့သို့ခံစားနေရမှုကို ဖြေရှင်းနိုင်ရန် ကူညီပံ့ပိုးပေးနေခြင်းပင် ဖြစ်သည်။ သမိုင်းအချက်အလက်မှန်များအား လွဲမှားစွာအသုံးချမှုမှ ကာကွယ်ပေးသည့် လူအမြောက်အမြားသတ်ဖြတ်မှု အမှန်တရားကို ငြင်းပယ်ခြင်း မူရင်းဥပဒေများ (Holocaust denial laws)အား လူအမြောက်အမြားသတ်ဖြတ်မှု (Holocaust) နှင့်ပတ်သက်ပြီး နိုင်ငံရေးပုံဖော်ရေးသားမှုများကို တားဆီးရန် ဟူသော အကြောင်းပြချက်ဖြင့် အစိုးရများမှ ပြန်လည်ပြင်ဆင်ရေးသားနေခြင်းမှာလည်း အန္တရာယ်ရှိသောလုပ်ရပ်ဖြစ်သည်။
လူအမြောက်အမြားသတ်ဖြတ်မှု အမှန်တရားကို ပုံဖျက်ခြင်း (Holocaust distortion)ကို ဝေဖန်ပိုင်းခြားမှု အတွေးအခေါ်များ တိုးတက်စေခြင်းအပြင် လူအမြောက်အမြား သတ်ဖြတ်မှု (Holocaust) ဖြစ်ပေါ်ခဲ့သည့်နေရာများရှိ သုတေသနနှင့် သုတေသနသမားများကို ထောက်ပံ့ အားပေးခြင်းနှင့် ယခင်က လစ်လျှူရှုခဲ့သည့် ကိစ္စရပ်များကို စုံစမ်းဖော်ထုတ်ခြင်းများတွင် ထောက်ခံအားပေးသည့် Jan T. Gross’ စာအုပ်များအပေါ် ဝေဖန်ဆွေးနွေးငြင်းခုံခြင်းကဲ့သို့ ဝေဖန်ဆွေးနွေးမှုများ မှတစ်ဆင့် ချေပနိုင်သည်။ “NEVER AGAIN Association” မှ ဦးဆောင်သည့် ပညာရေးနှင့် အသိပညာပေး လှုပ်ရှားမှုများ သည်လည်း အလွန်အရေးကြီးပါသည်။
IHRA ၏ ဝဘ်ဆိုဒ် (websites)များတွင် လူအမြောက်အမြား သတ်ဖြတ်မှု အမှန်တရားကို ငြင်းပယ်ခြင်း (Holocaust denial) နှင့် အမှန်တရားကို ပုံဖျက်ခြင်း (distortion)တို့ကို တန်ပြန်ချေပရန် ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ ကြိုးပမ်းမှုများအကြောင်း ပို၍သိရှိလိုပါက – https://www.holocaustremembrance.com/task-force-against-holocaust-denial-and-distortion
ပါမောက္ခ Deborah Lipstadt သည် ဂျုးဘာသာ လေ့လာရေး ၊ ဘာသာရေး ဌာန နှင့် လူအမြောက်အမြား သတ်ဖြတ်မှု (Holocaust) ၊ ခေတ်သစ် ကိုးကွယ်ယုံကြည်မှုဆိုင်ရာ ကျော်ကြားသော ပညာရှင်တစ်ယောက်အတွက် Emory’s Tam အင်စတီကျုရှိ ခေတ်သစ်ဂျူးသမိုင်း နှင့် လူအမြောက်အမြား သတ်ဖြတ်မှု (Holocaust) ဘာသာရပ်၏ ပါမောက္ခ Dorot တစ်ယောက် ဖြစ်ပါသည်။ (မှီငြမ်း – ဝီကီမီဒီယာကွန်မန်း)
Irving ကို ရုံးတင်စစ်ဆေးခြင်း
ပါမောက္ခ Deborah Lipstadt သည် ဂျုးဘာသာ လေ့လာရေး ၊ ဘာသာရေး ဌာန နှင့် လူအမြောက်အမြား သတ်ဖြတ်မှု (Holocaust) ၊ ခေတ်သစ် ကိုးကွယ်ယုံကြည်မှုဆိုင်ရာ ကျော်ကြားသော ပညာရှင်တစ်ယောက်အတွက်
Emory’s Tam အင်စတီကျုရှိ ခေတ်သစ်ဂျူးသမိုင်း နှင့် လူအမြောက်အမြား သတ်ဖြတ်မှု (Holocaust) ဘာသာရပ်၏ ပါမောက္ခ Dorot တစ်ယောက် ဖြစ်ပါသည်။ (မှီငြမ်း – ဝီကီမီဒီယာကွန်မန်း)
၁၉၉၈ခုနှစ်တွင် လူသိအများဆုံး လူအမြောက်အမြား သတ်ဖြတ်မှု ငြင်းပယ်သူ (Holocaust denier) David Irving သည် အမေရိကန် ပညာရှင် Deborah Lipstadt နှင့် Penguin စာအုပ်ထုတ်ဝေရေးဌာနကို သူမ၏“Denying the Holocaust” စာအုပ်တွင် သူ့ကို အသရေဖျက်ခဲ့သည်ဟု ဆိုကာ တရားစွဲဆိုခဲ့သည်။ သူသည် ဂုဏ်သိက္ခာညှိုးနွမ်းစေမှုဖြင့် တရားစွဲဆိုရန် ဗြိတိန်၏ အသရေဖျက်မှု ဥပဒေများကို အသုံးပြုခဲ့သည်။ သူမ၏စာအုပ်တွင် Lipstadt သည် Irving ကို သက်သေအထောက် အထားများ လွဲမှားစွာတင်ပြခဲ့သည်ဟု စွပ်စွဲခဲ့သည့်အပြင် သူ့အား “ လူအမြောက်အမြားသတ်ဖြတ်မှုအမှန်တရားကို ငြင်းပယ်ခြင်း (Holocaust denial) ၏ ပြောရေးဆိုခွင့်ရှိသူများအနက် အန္တရာယ်အရှိဆုံးလူ” ဟုခေါ်ဆိုခဲ့သည်။ သူနှင့် နာဇီလက်သစ်ပုဂ္ဂိုလ်များ ၊ အဖွဲ့အစည်းများ၏ ချိတ်ဆက်နေမှုများကို သူမက မီးမောင်းထိုးပြခဲ့သည်။ David Irving ၏ ရည်ရွယ်ချက်မှာ ဝေဖန်မှုများကို နှုတ်ဆိတ်ရန်နှင့် တရားရုံးအမှုမှတစ်ဆင့် သူ၏အယူအဆများကို အကျယ်တဝင့် လူသိရှင်ကြားဖြစ်စေရန် ဖြစ်သည်။ လူအမြောက်အမြား သတ်ဖြတ်မှု ငြင်းပယ်သူ (Holocaust denier) များသည် အခြားသူများနှင့် တန်းတူရည်တူ ၎င်းတို့၏ အယူအဆများကို တင်ပြမှုနှင့် ဆွေးနွေးမှုအပေါ် ငြင်းဆိုခံခဲ့ရလျှင် လွတ်လပ်စွာပြောဆိုခွင့်ရရှိရေး အယူခံဝင်ခဲ့ကြသည်။ Lipstadt နှင့် အခြားသော သမိုင်းပညာရှင်များ၏ ကြိုးစားမှုများကြောင့် Irving ၏ တရားစွဲခြင်းကို ပယ်ချနိုင်ခဲ့သည်။၂၀၀၅ ခုနှစ် နိုဝင်ဘာလတွင် လက်ယာစွန်းကျောင်းသားအဖွဲ့အား ဟောပြောပွဲတစ်ခု ပြုလုပ်ရန် သြစတြီးယားသို့ သွားရောက်သောအခါ David Irving အဖမ်းခံခဲ့ရသည်။ ၁၉၈၉ ခုနှစ် သြစတြီးယားတွင် ပြောကြားခဲ့သော ၎င်း၏မိန့်ခွန်းနှင့် အင်တာဗျူးတို့၌ အောက်ရှ်ဗစ် (Auschwitz) တွင် ဓာတ်ငွေ့ခန်းများရှိကြောင်း ငြင်းဆိုခဲ့သည်ဟု စွပ်စွဲခံခဲ့ရသည်။ သူသည် မလွတ်မြောက်မီ ထိုနေရာရှိ ထောင်ထဲတွင် တစ်နှစ်နေခဲ့သည်။
ဝေဖန်ပိုင်းခြားတွေးခေါ်မှုဆိုင်ရာ မေးခွန်းများ
- ၁။ သင့်နိုင်ငံတွင် ရက်စက်ယုတ်မာမှုများကို တန်ပြန်ရန် ငြင်းပယ်ခြင်း နှင့် အမှန်တရားကို ပုံဖျက်ခြင်းတို့၏ ဖြစ်ရပ်ဥပမာကို သင်သိပါသလား။
- ၂။ ငြင်းပယ်ခြင်းကို တန်ပြန်ရာတွင် အဓိကစိန်ခေါ်မှုများက အဘယ်နည်း။ ၎င်းကို မည်သို့ ကိုင်တွယ်ဖြေရှင်းနိုင်မည်နည်း။
- ၃။ ငြင်းပယ်ခြင်း နှင့် အမှန်တရားကို ပုံဖျက်ခြင်းတို့ကို တန်ပြန်ချေပရန် သင့်ကိုယ်ပိုင်နည်းလမ်းမှာ အဘယ်နည်း။
ဓာတ်ပုံ – David Irving ကို ၂၀၀၆ ခုနှစ်တွင် Vienna ရုံးတင်စစ်ဆေးခဲ့သည်။ မှီငြမ်း ဝီကီမီဒီယာကွန်မန်း
Deborah Lipstadt ၏ ၂၀၀၅ ခုနှစ်ထုတ် “History on Trial: My Day in Court with a Holocaust Denier” စာအုပ်ကို အခြေခံ၍ David Hare မှ ဇာတ်ညွှန်း ရေးသားပြီး Mick Jackson မှ ရိုက်ကူးထားသော ၂၀၁၆ ခုနှစ် ‘Denial’ အတ္ထုပ္ပတ္တိရုပ်ရှင်ကို ကြည့်ရှုပါ။ ၎င်းသည် လူအမြောက်အမြား သတ်ဖြတ်မှု (Holocaust) ဆိုင်ရာပညာရှင် Lipstadt ကို လူအမြောက်အမြား သတ်ဖြတ်မှု ငြင်းဆိုသူ (Holocaust denier) David Irving က အသရေဖျက်မှုဖြင့် တရားစွဲဆိုခဲ့ခြင်း ဆိုသည် အကြောင်းအရာပါသည့် Irving v Penguin Books Ltd ၏ အမှုတွဲကို တင်ပြထားပါသည် – https://bleeckerstreetmedia.com/denial ။
Thank you for taking the time to give us feedback on this online exhibition. Please share your thoughts, reflections and comments on this. We appreciate your cooperation.