ဂျူးလူမျိုးများအပေါ် ခွဲခြားဆက်ဆံမှု သို့မဟုတ် မလိုမုန်းထားမှု (Antisemitism)  _ ဘာသာရေး သို့မဟုတ် လူမျိုးစုတစ်ခုအဖြစ် ဂျူးလူမျိုးများအပေါ် အမုန်းတရားနှင့် မလိုမုန်းတီးမှု ဖြစ်သည်။ ဂျူးလူမျိုးများအပေါ် ခွဲခြားဆက်ဆံမှု သို့မဟုတ် မလိုမုန်းထားမှု သည် ပုံစံအမျိုးမျိုးနှင့် အချိန်ကြာလာသည်နှင့် အမျှ ကြီးထွား လာခဲ့သည်။ ၎င်းသည် ဂျူးဘာသာကိုဆန့်ကျင်ခြင်းတွင် အမြစ်တွယ်ခဲ့သည်။ ဂျူးဘာသာသည် ဂျူးလူမျိုးများ ယုံကြည်ကိုးကွယ်သည့် ရှေးအကျဆုံး တစ်ခုတည်းသော ဘာသာတရားဖြစ်သည်။ သမိုင်းကြောင်း အများစုတွင်၊ ဂျူးလူမျိုးများသည် အခြားဘာသာရေးအုပ်စုများဖြစ်သော ခရစ်ယာန် များကဲ့သို့ပင် အုပ်ချုပ်ရေးနယ်မြေများ အောက်တွင် နေထိုင်ခဲ့ကြသည်။ယင်းနေရာများတွင် ဂျူးလူမျိုးများ အား “အခြားသူများ” အဖြစ်မကြာခဏ ဆက်ဆံခံခဲ့ရသည်။  ခရစ်ယာန်ဘာသာအားလက်မခံခြင်းကြောင့် ၎င်းတို့နေထိုင်ခဲ့သော လူ့အဖွဲ့အစည်းများ၏ ကံဆိုးခြင်းများအတွက် ခုတုံးလုပ်ခြင်းခံခဲ့ရသည်။ ဂျူးလူမျိုးများနှင့်ပတ်သက်သည့်  စဉ်ဆက်မပြတ် ဖြစ်ပေါ်နေသောကောလဟာလများ ၊ ဒဏ္ဍာရီများ နှင့် သတင်းမှားများသည် သမိုင်းကြောင်းတစ်လျှောက်တွင် သာမကယနေ့ထိတိုင်ရှိနေဆဲဖြစ်သည်။ဤအမုန်းတရား သည် ခွဲခြားဆက်ဆံမှု နှင့် အကြမ်းဖက်မှုများဆီသို့ မကြာခဏဦးတည်ခဲ့သည်။ ခေတ်သစ် လူမျိုးရေးခွဲခြားဆက်ဆံမှုသည် ဂျူးများအပေါ် မုန်းတီးမှုကို အခြေခံပြီး ၎င်းတို့၏အခြေခံ မှာ  “ဇီဝဗေဒ” ကွဲပြားမှုနှင့် ၎င်းတို့၏ ‘ယုတ်ညံ့သော‘ လူမျိုးနှင့် သက်ဆိုင်သည်။

ဂျူးလူမျိုးများအပေါ် ခွဲခြားဆက်ဆံမှု သို့မဟုတ် မလိုမုန်းထားမှုသည် လျှို့ဝှက် ပူးပေါင်းကြံစည်မှုသီအိုရီများနှင့် အနီးကပ်ဆက်စပ်မှုရှိသည်။အခြားသောအသုံးအနှုန်းမှာ ကိုးကွယ်ယုံကြည်မှုနှိမ်နှင်းရေးဝါဒ _ နာဇီကိုးကွယ်ယုံကြည်မှုကိုရည်ညွှန်းပြီး ၎င်းတို့၏ ရည်ရွယ်ချက်မှာ ဂျူးအားလုံးကို သုတ်သင်ရှင်းလင်းရေးဖြစ်သည်။ဇီယွန်ဝါဒဆန့်ကျင်ရေးသည် အစ္စရေးနိုင်ငံ၏ ဂျူးပြည်နယ်အပေါ် မုန်းတီးမှုကို ဖော်ပြသည်။the IHRA definition of antisemitism  တွင်လေ့လာပါ။

ဂျူးလူမျိုးများအပေါ် ခွဲခြားဆက်ဆံမှု သို့မဟုတ် မလိုမုန်းထားမှု၏လျှို့ဝှက်ပူးပေါင်းကြံစည်မှုသီအိုရီများ (Antisemitic conspiracy theories) _ ဂျူးလူမျိုးများအပေါ် ခွဲခြားဆက်ဆံမှု သို့မဟုတ် မလိုမုန်းထားမှုဆိုင်ရာ ဒဏ္ဍာရီများနှင့် မုသားများသည် ဂျူးတို့အသုံးပြုသည့် ဩဇာအာဏာဖြစ်၍ ကမ္ဘာအရပ်ရပ်မှ အစိုးရများအား လွှမ်းမိုး ခြယ်လှယ်ရန်ဖြစ်သည်။လျှို့ဝှက်ပူးပေါင်းကြံစည်မှု သီအိုရီများသည် ဂျူးဆန့်ကျင်ရေး ရန်ငြိုးဖွဲ့မှု နည်းစနစ်ဟောင်း နှင့် ခေတ်သစ်ကိုးကွယ်ယုံကြည်မှု တွင်အမြစ်တွယ်နေခဲ့သည်။ လျှို့ဝှက်ပူးပေါင်း ကြံစည်မှု သီအိုရီများ၏အရေးကြီးသောအချက်မှာ သွေးအသရေဖျက်ခြင်းဖြစ်သည်၊ ဂျူးများသည်များသောအားဖြင့် ဂျူးမဟုတ်သော ခရစ်ယာန်ကလေးသူငယ်များ၏ သွေးကို ဂျူးထုံးတမ်း စဉ်လာ ရည်ရွယ်ချက်များ အတွက်အသုံးပြုခဲ့သည်ဟု မဟုတ်မမှန်စွပ်စွဲချက်များဖြစ်သည်။နာဇီတို့သည် လူအမြောက်အမြားသတ်ဖြတ်မှု (Holocaust) ကာလ အတွင်း သွေးအသရေဖျက်ခြင်းကောလဟာများကို ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့်ဖြန့်ပွါးခဲ့သည်။ ထိုကဲ့သို့သော ဒဏ္ဍာရီများ ၏ဉပမာများကို ခေတ်ပြိုင်ကမ္ဘာတွင်လည်း တွေ့ရှိနိုင်သည်။

အောက်ရှ်ဗစ် ဘီကနို (Auschwitz-Birkenau) သုတ်သင် ရှင်းလင်းရေးစခန်း  (Auschwitz–Birkenau extermination camp) _ ဒုတိယကမ္ဘာစစ်အတွင်း အသုံးပြုခဲ့သော အကြီးဆုံး သေဆုံးခြင်းနှင့်  ချွေးတပ်စခန်း (ယခု ပြတိုက်)ဖြစ်သည်။ ဤနေရာတွင် အမျိုးသား၊ အမျိုးသမီးနှင့် ကလေး ၁.၁ သန်းကျော် အသက် ဆုံးရှုံး ခဲ့သည်။ ထိုအချိန်ကတည်းက ၎င်းသည်လူအမြောက်အမြားသတ်ဖြတ်မှု (Holocaust)၏ သင်္ကေတတစ်ခုဖြစ်လာခဲ့သည်။

ဝင်ရိုးတန်းစွမ်းအင်များ (Axis powers)  _ ဒုတိယကမ္ဘာစစ်အတွင်း မဟာမိတ်များကို ဆန့်ကျင်သော ဂျာမနီ၊ အီတလီနှင့် ဂျပန်တို့က ဦးဆောင်သော ယာယီပေါင်းစုအဖွဲ့ဖြစ်ပြီး ဟန်ဂေရီ၊ ရိုမေးနီးယား၊ စလိုဗက်ကီးယား၊ ဘူလ်ဂေးရီးယား၊ ခရိုအေးရှားနှင့် ဖင်လန် စသည့်အခြားအဖွဲ့ဝင်များလည်းပါဝင်သည်။

ဘေးနေသူများ ( Bystanders)_ ဒုတိယကမ္ဘာစစ်အတွင်းဂျူးလူမျိုးများအား အကြောင်းအမျိုးမျိုးဖြင့် ငြင်းပန်းနှိပ်စက်မှုများ အပေါ် မဆိုင်သကဲ့သို့လျစ်လျူရှုပြီးဘေးနေသူများဖြစ်ကြသည်။ ဘေးနေသူများသည် လူ့အဖွဲ့အစည်း၏ အကြီးမားဆုံးသောအစိတ်အပိုင်းဖြစ်သည်။ တစ်ဦးတစ်ယောက်ချင်းစီနှင့် အဖွဲ့များသည် အမျိုးအစား တစ်ခုထဲနှင့်သက်ဆိုင်ခြင်းမဟုတ်ပဲ လူအမြောက်အမြားသတ်ဖြတ်မှု (Holocaust) ကာလအတွင်း ၎င်းတို့တွင် ရွေးချယ်စရာအမျိုးမျိုးရှိခဲ့သည်။ https://encyclopedia.ushmm.org/content/en/article/bystanders တွင်ပိုမိုလေ့လာနိုင်ပါသည်။

ပူးပေါင်းပါဝင်သူများ (Collaborators)_  ဝင်ရိုးတန်းစွမ်းအင်များဖြစ်သော  ဥရောပနိုင်ငံများသည် ဂျူးဆန့်ကျင်ရေးဥပဒေများကိုပြဋ္ဌာန်းရန် ဂျာမန်နာဇီအစိုးရနှင့် ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ခဲ့ကြသည်။ ဒုတိယကမ္ဘာစစ်အတွင်း ဗစ်ချီဖရန့် စ် (Vichy France) သည် မာရှယ်ဖိလိပေတိန် (Marshal Philippe Pétain) ဦးဆောင်သော တရားဝင် လွတ်လပ်သော ပြင်သစ်နိုင်ငံ ကိုအမည်ပေးခဲ့သည်။  ၎င်းသည် မြောက်ပိုင်းနှင့် အနောက်ပိုင်း အစိတ်အပိုင်းများကို သိမ်းပိုက်ထားသည့် နာဇီဂျာမနီနှင့် ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ရေးမူဝါဒကို ချမှတ်ခဲ့သည်။ ဝင်ရိုးတန်းစွမ်းအင်များသိမ်းပိုက်ထားသော နိုင်ငံများအတွင်း အချို့သော တစ်ဦးတစ်ယောက် ချင်းစီနှင့် အဖွဲ့အစည်းများက အမျိုးသားရေးဝါဒ၊ ဂျူးလူမျိုးများအပေါ် ခွဲခြားဆက်ဆံမှု သို့မဟုတ် မလိုမုန်းထားမှု နှင့် ကွန်မြူနစ် ဆန့်ကျင်ရေးတို့ကို အဓိက လှုံ့ဆော်ခဲ့သည့်နာဇီများနှင့်ပူးပေါင်းခဲ့သည်။

သေဆုံးခြင်းစခန်းများ (Death camps)_ ၁၉၄၁ ခုနှစ်နှောင်းပိုင်းနှင့် ၁၉၄၂ အစောပိုင်းတွင် နာဇီတို့သည် ပိုလန်တွင် လူသားများကို စက်မှုလုပ်ငန်းစကေးနှင့်သတ်ရန် ရည်ရွက်ချက်ဖြင့် စခန်း၅ခုကိုတည်ဆောက်ခဲ့သည်။ ဗီရက် (Belzec) ၊ ရှမနွန် (Chełmno)၊ ဆိုဘီဘော် (Sobibor)၊ ထရက်ဘလင်ကာ (Treblinka)၊ မိုင်ဒါနက်ခ် (Maidanek) နှင့်  အောက်ရှ်ဗစ် ဘီကနို (Auschwitz-Birkenau) တို့တွင် လူထောင်ပေါင်းများစွာကို ကာဗွန်မိုနောက်ဆိုဒ်ဓာတ်ငွေ့အသုံးပြု၍သတ်ဖြတ်ရန်တည်ဆောက်ခဲ့သည်။ ၎င်းတို့သည်ပြင်ပကမ္ဘာနှင့် သီးခြားခွဲခြားထားသော်လည်း ရထားလမ်းဖြင့်ဆက်သွယ်ထားသည့် သစ်တောထူထပ်သော ဒေသများတွင်တည်ရှိသည်။

ဖက်ဆစ်ဝါဒ (Fascism) _ ၁၉၁၉ ခုနှစ်မှ ၁၉၄၅ ခုနှစ်အတွင်း ဥရောပနိုင်ငံအများအပြားတွင် ပျံ့နှံ့ခဲ့သော နိုင်ငံရေးအတွေးအခေါ်နှင့် လူထုလှုပ်ရှားမှုများဖြစ်သည်။ ၎င်းသည် အစွန်းရောက် စစ်ဝါဒီ အမျိုးသားရေးဝါဒ၊ ယဉ်ကျေးမှု တူညီမှုနှင့် ဒီမိုကရေစီကိုရန်လိုခြင်းတို့နှင့် တွဲဖက်ခြင်းဖြစ်သည်။

လူမျိုးတုံးသတ်ဖြတ်မှု (Genocide)_ရှေ့နေ ရာဖာရယ် လမ်ကင် (Rafael Lemkin) သည် ‘လူမျိုးတုံးသတ်ဖြတ်မှု‘ ဟူသော အယူအဆကို ၁၉၄၃ ခုနှစ်တွင် မိတ်ဆက်ခဲ့သည်။ ယင်း အခေါ်အဝေါ်သည် ဒုတိယကမ္ဘာစစ်အတွင်း ဂျူးလူမျိုးများအပေါ် နာဇီတို့ပြုလုပ်ခဲ့သော နိုင်ငံရေးအပေါ် အဓိကအခြေခံသည်။ ထိုအယူအဆကို ၁၉၄၈ခုနှစ် လူမျိုးတုံးသတ်ဖြတ်မှုဆိုင်ရာ ရာဇ၀တ်မှုကာကွယ်တားဆီးရေးနှင့် အပြစ်ပေးမှုဆိုင်ရာ ကုလသမဂ္ဂ ညီလာခံတွင် အသုံးပြုခဲ့သည်။

၎င်းသည် “လူအမြောက်အမြားသတ်ဖြတ်မှု” ( Holocaust) အယူအဆထက် ပိုမိုကျယ်ပြန့်သော အဓိပ္ပာယ်ကို ဆောင်ပြီး လူသတ်မှုကျူးလွန်ခြင်းထက် ပိုမိုကျယ်ပြန့်သည်။ လူမျိုးတုံးသတ်ဖြတ်မှုသည် တိုင်းရင်းသား၊ လူမျိုးရေး၊ ဘာသာရေး၊ နိုင်ငံသား၊ လူမှုရေးအရ တည်ဆောက်ထားသော သို့မဟုတ် ယဉ်ကျေးမှုအုပ်စုတစ်ခု၏ တစ်ခုလုံး သို့မဟုတ် တစ်စိတ်တစ်ပိုင်းကို စနစ်တကျဖျက်စီးခြင်းဖြစ်သည်။ ၎င်းသည် လူသားမျိုးနွယ်အပေါ် ကျူးလွန်သည့် ရာဇ၀တ်မှုများအားလုံးတွင် အဆိုးရွားဆုံးဖြစ်သည်။

လူအမြောက်အမြားသတ်ဖြတ်မှု (Holocaust) _ ၁၉၃၃မှ ၁၉၄၅ခုနှစ်အတွင်းသိမ်းပိုက်ထားသောဥရောပမှ ဥရောပဂျူးများကို နာဇီအစိုးရနှင့် ၎င်း၏ မဟာမိတ်များမှစနစ်တကျ နှိပ်စက်ညှဉ်းပန်းမှုနှင့် သုတ်သင်ရှင်းလင်းမှုများပြုလုပ်ခြင်းအား နိုင်ငံတော်ကအထောက်အပံ့ပြုခဲ့သည်။ လူအမြောက်အမြားသတ်ဖြတ်မှု (Holocaust)သည် ရောမလူမျိုးများ၊ လိင်တူဆက်ဆံသူများ၊ မသန်စွမ်းသူများနှင့် အခြားအုပ်စုများ စသည့်သားကောင်များအထိပိုမိုကျယ်ပြန့်လာသည်။ ဤအသုံးအနှုန်းသည် ၁၉၆၀ အစပိုင်းခုနှစ်များတွင် ရိုမေးနီးယန်း ဟိုလိုကော့စ် (လူအမြောက်အမြားသတ်ဖြတ်မှု) တွင် အသက်ရှင်ကျန်ရစ်သူ အယ်လီဗိုက်ဆယ်လ် (Elie Wiesel) ၏နာဇီအသေခံစခန်းများမှ လူများအား မီးရှို့မီးသဂြိုလ်ခြင်း၏ နမိတ်သင်္ကေတဖြစ်သည်။  ရှိုး (Shoah)သည် ဟိုလိုကော့စ်တွင် ဟေဘရူးအမည်ဖြစ်ပြီး ဂျူးလူမျိုးများကို သီးသန့်သုတ်သင်ရှင်းလင်းခြင်း အားရည်ညွှန်းသည်။ 

လူအမြောက်အမြားသတ်ဖြတ်မှုကို ငြင်းပယ်ခြင်း (Holocaust Denial) _ လူအမြောက်အမြားသတ်ဖြတ်မှု (Holocaust)သည် ဘယ်သောအခါမှဖြစ်ပေါ်ခဲ့ခြင်းမရှိပဲ လုံးလုံးလျားလျား လုပ်ကြံဖန်တီးထားသော လုပ်ကြံဇာတ်လမ်းဖြစ်သည်ဟုမှားယွင်းသောအဆိုပြုချက် အစုများဖြစ်သည်။ International Holocaust Remembrance Alliance (IHRA) Working Definition of Holocaust Denial and Distortion. တွင်လေ့လာနိုင်သည်။

လူအမြောက်အမြားသတ်ဖြတ်မှု အမှန်တရားကို ပုံဖျက်ခြင်း (Holocaust distortion) _ လူအမြောက်အမြားသတ်ဖြတ်မှု (Holocaust) နှင့်ပတ်သက်သော သမိုင်းဆိုင်ရာ အချက်အလက်များအမှန်တရားကို ပုံပျက်ခြင်းနှင့် ခြယ်လှယ်ခြင်းဖြစ်သည်။ ၎င်းသည် အမျိုးအစား အမျိုးမျိုးကို ပေါင်းစပ်ထားခြင်းဖြစ်ပြီး လူအမြောက်အမြားသတ်ဖြတ်မှု (Holocaust) အသေးအဖွဲကိစ္စ နှင့် တားမြစ်ပိတ်ပင်ခြင်း၊ လူအမြောက်အမြားသတ်ဖြတ်မှု (Holocaust)၏ အရေးပါမှုကို လျော့ချရန်ပြုလုပ်ခြင်းတို့ပါဝင်သည်

နိုင်ငံတကာ လူအမြောက်အမြားသတ်ဖြတ်မှု (Holocaust)အထိမ်းအမှတ်မဟာမိတ် (IHRA) _ ဤသည် ဟိုလိုကော့စ်ပညာရေးအပေါ် နိုင်ငံတကာပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ရေး အုပ်စု၏အလုပ်အဖွဲ့ဟုခေါ်ဆိုသည်။ အောက်မေ့ခြင်းအထိမ်းအမှတ်နှင့် သုတေသန ( ITF) မှာ ၂၀၁၃ခုနှစ်ဇန်နဝါရီလအထိ ဖြစ်သည်။ ၎င်းသည် ဟိုလိုကော့စ်ပညာရေး ၊ သုတေသနနှင့် ကမ္ဘာတစ်ဝှမ်းတွင်အောက်မေ့ဖွယ်ရာ အထိမ်းအမှတ်များကို မြှင့်တင်လုပ်ဆောင်ခဲ့ပြီး ဟိုလိုကော့စ်အပေါ် စတော့ဟုမ်း နိုင်ငံတကာဆွေးနွေးပွဲများ

၏ထုတ်ပြန်ကြေငြာချက် အထောက်အထားအရ ၁၉၉၈ ခုနှစ်တွင်တည်ထောင်ခဲ့သော အစိုးရအဖွဲ့အစည်းများနှင့် ကျွမ်းကျင်ပညာရှင်များ ပါဝင်သည့်  ကြားကာလအစိုးရဖြစ်သည်။

နာဇီယမ် /နာဇီ (Nazism/Nazi) _ အမျိုးသားဆိုရှယ်လစ်စနစ် (ဂျာမန်အမျိုးသားဆိုဗီယက်ဝါဒ) ၏အယူဝါဒဖြစ်ပြီး အဒေါ့ဖ်ဟစ်တလာနှင့် နာဇီဂျာမနီရှိ နာဇီပါတီ (၁၉၃၃–၁၉၄၅)ဆက်စပ်ကျင့်ထုံးများဖြစ်သည်။ ၎င်းသည်လစ်ဘရယ် ဒီမိုကရေစီ နှင့် ပါလီမန်စနစ်၏ ဖက်ဆစ်ဝါဒ၏ပုံစံတစ်ခုဖြစ်သည်။ ၎င်းတွင်ကိုးကွယ်ယုံကြည်မှုခွဲခြားခြင်း၊ ကွန်မြူနစ်ဆန့်ကျင်ရေး၊ နှင့် သိပ္ပံနည်းကျ လူမျိုးရေး ခွဲခြားမှုများပါဝင်သည်။

နီရို – နာဇီလှုပ်ရှားမှုများ (Neo-Nazi movements) _ စစ်ပြီးခေတ်တွင် စစ်သွေးကြွများ၊ လူမှုရေးနှင့် နိုင်ငံရေးလှုပ်ရှားမှုများကို လုပ်ဆောင်သူများသည် ဟစ်တလာအားလေးစားကြပြီး နာဇီဝါဒကို ပြန်လည် အသက်သွင်းရန် ကြိုးပမ်းကြသည်။ နီရို – နာဇီယမ်သည် အမုန်းတရားနှင့် လူဖြူတို့၏မြင့်မြတ်မှုကို မြှင့်တင်ပေးသည်။ ၎င်းတို့ကိုထောက်ခံသူများသည် ဂျူးများ၊ ရောမနှင့် မွတ်ဆလင်များအပါအဝင် တိုင်းရင်းသား လူနည်းစုများအား လူမျိုးရေးအရတိုက်ခိုက်ကြသည်။ ၎င်းတို့အား ကမ္ဘာ့ဒေသအနှံ့တွင်တွေ့ရှိနိုင်ပါသည်။

နူရမ်ဘက်စမ်းသပ်မှု (The Nuremberg Trial) _ ၎င်းသည်  ၁၉၄၅ နှင့် ၁၉၄၆ အကြားတွင် ငြိမ်းချမ်းရေးကို ဆန့်ကျင်သော ရာဇဝတ်မှုများ၊ စစ်ရာဇဝတ်မှုများ၊ လူသားမျိုးနွယ်များအပေါ် ကျူးလွန်ခဲ့သော ရာဇဝတ်မှုများအား ကျူးလွန်ခဲ့သော ထင်ရှားကျော်ကြားသည့် နာဇီ၂၄ယောက် အား ညှင်းပန်းနှိပ်စက်ခြင်းအား ပြုလုပ်ခဲ့သည့် စမ်းသပ်မှုဖြစ်သည်။ ၎င်းသည်မဟာမိတ်နိုင်ငံများနှင့် နာဇီသိမ်းပိုက်ထားသောနိုင်ငံများမှ ကိုယ်စားလှယ်များဖြင့် ပြုလုပ်ထားသော ပထမဆုံးနိုင်ငံတကာခုံရုံးဖြစ်ပြီး စစ်ပြီးကာလတွင် နိုင်ငံ့ခေါင်းဆောင်များအားထောင်ဒဏ် သို့မဟုတ် ကြီးလေးသောပြစ်ဒဏ်ချမှတ်ခြင်းမှတစ်ဆင့် တရားမျှတမှုရရှိစေရန် အသုံးပြုသော စစ်ပြီးခေတ်ယန္တရားဖြစ်သည်။/vc_column_text]

ရိုင်းဟ စစ်ဆင်ရေး (Operation Reinhard) _ ပိုလန်ဂျူးလူမျိုးအားလုံးအား သုတ်သင်ရှင်းလင်းရန် နာဇီတို့၏အစီအစဉ်။ https://encyclopedia.ushmm.org/content/en/article/operation-reinhard-einsatz-reinhardတွင် ပိုမိုလေ့လာပါ။

စွာစတီကာ (Swastika) _ ၎င်းသည် ဗုဒ္ဓဘာသာ နှင့် ဟိန္ဒူဘာသာတို့တွင် အသုံးပြုခဲ့သော ရှေးဟောင်းသင်္ကေတ တစ်ခုဖြစ်ပြီး  နာဇီတို့မှ ၎င်းတို့၏ကိုယ်ပိုင်သင်္ကေတအဖြစ် ခေါ်ဝေါ်မွေးစားအသုံးပြုခဲ့သည်။ ဥရောပတွင် ၎င်းသည်နာဇီဝါဒ (Nazism)  နှင့် လူအမြောက်အမြားသတ်ဖြတ်မှု (Holocaust) တို့နှင့်ဆက်စပ်မှုရှိသည်

လူမျိုးအတွင်းဖြောင့်မတ်တည်ကြည်သူ (The Righteous Among the Nations) _ ၎င်းသည် ဒုတိယကမ္ဘာစစ်အတွင်းနာဇီတို့၏ ညှင်းပန်းနှိပ်စက်မှုကိုခံခဲ့ရသော ဂျူးလူမျိုးများအားကူညီခဲ့သည့် ဂျူးမဟုတ်သောလူမျိုးများဖြစ်သည်။ ဂျူးများကိုကယ်တင်သူများသည် အစ္စရေးနိုင်ငံရှိ ရာ့ဒ်ဗာရှန် (Yad Vashem)  ပေးအပ်သော လူမျိုးအတွင်းဖြောင့်မတ်တည်ကြည်သူအဖြစ် သတ်မှတ်ခံခဲ့ရသည်။ 

ထောက်ခံရပ်တည်သူများ (Upstanders) _ ဒုတိယကမ္ဘာစစ်အတွင်းတက်ကြွဆန့်ကျင်၍ ဒုက္ခရောက်နေသူများ နှင့် ကျူးလွန်သူများ၏လုပ်ရပ်များကို ဆန့်ကျင်ခဲ့သူများအားထောက်ပံ့သူများကိုဆိုလိုသည်။ ယင်းအခေါ်အဝေါ်သည် ခေတ်ပြိုင်ကမ္ဘာအပါအဝင် အခြားသောအခြေအနေများနှင့်လည်းသက်ဆိုင်ပါသည်

WeRemember ကမ်ပိန်း (WeRemember Campaign) _ ဇန်နဝါရီ ၂၇ရက်နေ့အား အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာလူအမြောက်အမြားသတ်ဖြတ်မှု (Holocaust) အထိမ်းအမှတ်နေ့အဖြစ် ကုလသမဂ္ဂမှသတ်မှတ်ထားသည်။ ၎င်းနေ့သည် အကြီးဆုံးသေဆုံးမှု နှင့် သုတ်သင်ရေးစခန်းဖြစ်သော အောက်ရှ်ဗစ် ဘီကနို (Auschwitz-Birkenau) ၏လွတ်ငြိမ်းချမ်းသာခွင့် ရရှိသွားသောနေ့ဖြစ်သည်။ ထိုနေ့ကို နှစ်စဥ် WeRemember ကမ်ပိန်း လှုပ်ရှားမှုအားဂုဏ်ပြုရန် အတွက် ကမ္ဘာ့ဂျူးကွန်ဂရက်အားစတင်ကျင်းပခဲ့သည်။ သန်းနဲ့ချီသောသူများသည် ဒုက္ခရောက်သားကောင်များကို အထိမ်းအမှတ်ပြုလုပ်ခြင်းဖြင့်  ‘#WeRemember’ဟူသောဆိုင်းဘုတ်များကို ကိုင်ဆောင်ထားသော ပုံများအား ၎င်းတို့၏လူမှုကွန်ရက်စာမျက်နှာများတွင်တင်ခဲ့ကြသည်။